polish internet magazine in australia

NEWS: POLSKA: Prokuratura Okręgowa w Warszawie skierowała w środę do Sądu Rejonowego Warszawa Praga – Południe w Warszawie akt oskarżenia przeciwko europosłowi Grzegorzowi Braunowi. Rzecznik prokuratury Łukasz Skiba poinformował, że akt oskarżenia wobec Grzegorza Brauna obejmuje siedem czynów, w tym zgaszenie świec chanukowych w Sejmie. * * * AUSTRALIA: Według nowych danych Australijskiego Urzędu Podatkowego chirurdzy są najlepiej opłacanymi specjalistami w Australii. 4247 osób zgłosiło średni dochód podlegający opodatkowaniu w wysokości 472 475 dolarów w latach 2022–2023” — czytamy w raporcie. Drugie i trzecie miejsce zajęli anestezjolog i pośrednik finansowy z odpowiednio 447 193 USD i 355 233 USD. Na czwartym miejscu uplasowali się specjaliści chorób wewnętrznych z kwotą 342 457 dolarów, a na pitym psychiatrzy z kwotą 288 146 dolarów. * * * SWIAT: Protesty antyprezydenckie i antyrządowe rozlewają się na Ukrainie. Na placu Iwana Franki w Kijowie już trzeci dzień trwa akcja protestacyjna przeciwko ustawie ograniczającej niezależność Narodowego Biura Antykorupcyjnego Ukrainy (NABU) i Specjalistycznej Prokuratury Antykorupcyjnej (SAP). Na demonstrację w stolicy przyszło we środę ponad 4000 osób. Manifestują studenci w Charkowie, Lwowie, Dnieprze, Odessie, Iwano-Frankowsku, Zaporożu, Czerniowcach, Winnicy, Łucku, Krzywym Rogu, Tarnopolu, Żytomierzu, Równem, Połtawie, Chmielnickim, Czernihowie i Krzemieńczuku.
POLONIA INFO:

poniedziałek, 19 lipca 2021

Władimir Putin: O jedności historycznej Rosjan i Ukraińców

Władimir Putin. Fot. kremlin.ru
 Prezydent Władimir Putin opublikował długi, pogłębiony artykuł o wszystkich właściwie aspektach relacji rosyjsko-ukraińskich. Tekst niezwykle ważny, bo można go potraktować jako materiał programowy, pozwalający zrozumieć stanowisko Moskwy w stosunku do swojego południowo-zachodniego sąsiada.

W Polsce, zamiast chwili refleksji i ewentualnej dyskusji z tezami historycznymi rosyjskiego przywódcy, mamy – jak zwykle – emocjonalne pohukiwania.

niedziela, 18 lipca 2021

Rząd NSW zaostrzył restrykcje. Paraliż metropolii sydnejskiej

Trzy kluczowe obszary metropolii sydnejskiej
  zamknięte. Map. Daily Mail.co.uk
Restrykcje lockdownu Nowej Południowej Walii zostaly zaostrzone po ogłoszeniu w sobotę 111 nowych przypadków Covid-19. Jest to druga co do wielkości liczba dziennych nowych infekcji od czasu wybuchu nowej falii epidemii, 16 czerwca. Mieszkańcy kilku przedmieść Sydney otrzymali zakaz opuszczania swojej okolicy, budowlańcy - zakaz pracy na dwa tygodnie.  To pierwszy taki zakaz w historii Australii. Dziesiątki ciężarówek zablokowały dwa główne mosty Sydney, aby zaprotestować przeciwko zaostrzeniu restrykcji i pozbawieniu prawa pracy. 

Wzrost liczby zakażeń skłonił  premier NSW Gladys Berejiklian do ogłoszenia radykalnych  i bardzo kontrowersyjnych zmian w nakazach pozostania w domu dla mieszkańcow metropolii  sydnejskiej  i  okolic.

Wieczór Wspomnień Rady Naczelnej Polonii Australijskiej

Nagodzeni medalami RNPA .Od lewej: Bogumiła Filip,
Teresa Grabek, Adam Grabek, Robert Czernkowski,
Marian Radny, Marysia Thiele, Marysia Hock,
Małgorzata Kwiatkowska, Gustaw Czechowicz,
 Edward Dudziński, Konsul Monika Kończyk,
Henryk Kurylewski. Fot. B.Kwiatkowska
Rada Naczelna Polonii Australijskiej (RNPA) od 70 lat skupia Polaków żyjących w Australii, stanowiąc centralny kontakt między polskimi Federacjami, Polonią światową i Polską. Dzięki tej kooperacji Polonia zachowuje wartości i tradycje narodowe utrzymywane przez wiele pokoleń emigrantów polskich we wszystkich zakątkach świata.

Obecnie do RNPA należą 22 organizacje polonijne ze wszystkich stanów Australii i Australijskiego Terytorium Stołecznego.  Przez 70 lat RNPA pozostaje w przyjaznych kontaktach z administracją rządową Australii na wszystkich szczeblach podkreślając wkład Polaków w rozwój Australii.

Z okazji 53. Zjazdu Rady Naczelnej Polonii Australijskiej w Adelajdzie, stolicy Australii Południowej i obchodów 70-lecia Rady, w Domu Polskim przy Angas Street, odbył się Wieczór Wspomnień – bankiet - z udziałem zaproszonych gości - Konsul Generalnej RP dr Moniki Kończyk, Konsul Honorowej RP w Adelajdzie, pani Gosi Hill, księdza prowincjała  Tadeusza Przybylaka oraz księdza Michała Skiby.

sobota, 17 lipca 2021

Polski ksiądz buduje kościół w Ufie

Ks. Tomasz Trzebunia, proboszcz parafii katolickiej w Ufie
Fot. © Sputnik . Leonid Swiridow
 „Nasza parafia jest bardzo różnorodna, bo są tu Rosjanie, Tatarzy, studenci z innych krajów, przede wszystkim z krajów afrykańskich i Ameryki Łacińskiej. Mamy sporą grupę katolików z Wietnamu. Więc nasza parafia jest katolicka, czyli powszechna” – mówi proboszcz parafii katolickiej w Ufie Tomasz Józef Trzebunia.

Już dawno temu zauważyłem, że podczas wyjazdów służbowych, najciekawsze są spotkania z duchownymi. W długich rozmowach z nimi zawsze jest jakieś drugie dno, niezależnie od tego, czy trafiłem do ewangelickiego kościoła na Łotwie, prawosławnego na Białorusi czy katolickiego w Rosji. Moja ostatnia podróż do Baszkirii nie była wyjątkiem – uznałem, że muszę poświęcić jeden dzień, by udać się do lokalnego kościoła katolickiego i porozmawiać z księdzem.
Okazało się, że proboszcz parafii katolickiej w Ufie Tomasz Józef Trzebunia od dawna służy w Rosji. Tutaj, w stolicy Baszkirii, szczególnie lubi lokalny klimat, pogodę i baszkirską zimę. Zarówno ksiądz, jak i ja niemal jednocześnie podchwyciliśmy temat, że na ulicach Ufy ludzie mówią płynnie i naturalnie trzema językami: rosyjskim, baszkirskim i tatarskim. To właśnie to słynne „multi-kulti”, które w Europie Zachodniej nie wyszło, a w Rosji działa już kilka stuleci.

piątek, 16 lipca 2021

Covid-19 w Australii: Piąty lockdown w Victorii

Cały stan Victoria objety 5-dniowym lockdownem
Graf. 9news/fb
Liczba pacjentów z COVID-19 w szpitalach NSW osiągnęła najwyższy poziom od kwietnia ubiegłego roku i wynosi 251, a eksperci ostrzegają, że wariant Delta koronawirusa SARS-CoV-2  jest bardziej niebezpieczny dla organizmu ludzkiego.

Nowa Południowa Walia  walczy z epidemią koronawirusa od 16 czerwca. Do tej pory stwierdzono  prawie 1000 lokalnie nabytych infekcji. Do 30 lipca mieszkańcy Sydney będa żyli w ostrym rezimie sanitarnego lockdownu.

Kryzys w tym tygodniu rozprzestrzenił się również na Victorię, która została wczoraj w nocy objęta  nagłym, piątym już  lockdownem po tym, jak pojawiło się kilkanaście nowych przypadków zakażeń w społecznosci. Wiele z nich było powiązanych z grupą zarażonych pracowników firmy przeprowadzkowej, która przyjechala z NSW.

czwartek, 15 lipca 2021

Witold Modzelewski: Czy grozi nam czwarta wielka grabież?

 Obraz S K z Pixabay 
Przypomnę, że od czasu „upadku komunizmu”, co wiązało się z – jak wiemy – „odzyskaniem niepodległości” przeżyliśmy już trzy wielkie grabieże:

  • pierwszą było odebranie – poprzez ich deprecjacje nominalną oraz bez wprowadzania ustawowych zasad waloryzacji – oszczędności całego życia ogółu obywateli oraz wszystkich podmiotów gospodarczych: jest to stratą bezwzględną, nigdy nie zrekompensowaną (lata 1989-1991),
  • drugą była masowa wyprzedaż za bezcen majątku publicznego; szacowana przez niezależnych naukowców strata z tego tytułu wynosi około 90% wartości tego majątku (apogeum wyprzedaży nastąpiło w latach 1989-1991, ale proces ten w stabilnej tendencji trwał jeszcze dużo dłużej – do dziś?),
  • trzecią grabieżą było wyłudzanie podatku od towarów i usług oraz akcyzy przy pomocy zharmonizowanych wersji tych podatków obowiązujących od 2004 r., czyli od wstąpienia do Unii Europejskiej. Grabież ta faktycznie rozpoczęła się od 1 maja 2004 r. i trwa do dziś, przy czym jej apogeum w podatku od towarów i usług wystąpiło w latach 2008-2016.

Prof. Michał Kleiber: Przede wszystkim ekologia planety

Henryk Arctowski w Waszyngtonie, 1940 r.
Fot. Public domain (Wikipedia)
Dokładnie dziś, 15 lipca, 150 lat temu urodził się Henryk Arctowski – pionier ochrony ekologicznej stref polarnych. To właśnie na podstawie badań Arctowskiego powstało wiele nowych, odkrywczych hipotez naukowych. O polskim prekursorze badań w Antarktyce i  jego kontynuatorach pisze prof. Michał Kleiber. 

Całoroczne stacje naukowo-badawcze w Antarktyce posiada zaledwie 20 państw, mających w ten sposób dostęp do tego największego naturalnego „laboratorium przyrody”, możliwość prowadzenia ambitnych programów badawczych i współpracy międzynarodowej. Ekstremalne warunki klimatyczne panujące w Antarktyce, wysokie wymagania dotyczące ochrony środowiska i ogromne trudności logistyczne związane z utrzymaniem stacji badawczych oraz realizacją programów naukowych sprawiają, że rejon ten stał się również laboratorium testowania nowych technologii. Jest jednym z najważniejszych rejonów badań nad zmianami ekologicznymi planety.

środa, 14 lipca 2021

Premier NSW: Lockdown przedłużony o dwa tygodnie

Map. NSW Government
Premier NSW Gladys Berejiklian ogłosiła, że ​​blokada w Greater Sydney zostanie przedłużona o dwa tygodnie po wykryciu 97 nowych przypadków Covid-19.    Obecne ograniczenia będą teraz obowiązywać co najmniej do północy 30 lipca, obejmując m.in. naukę zdalną dla szkół w obszarach zamkniętych.

Dyrektor ds. zdrowia, dr Kerry Chant, odrzuciła apele o objęcie Greater Sydney twardym zamknięciem, podobnym do tego nałożonego w Melbourne w zeszłym roku, twierdząc, że NSW jest już objęte „twardymi” ograniczeniami.

„To trudna blokada. Nie mogę tego mocniej podkreślić, że wszyscy muszą traktować to poważnie jako twardą blokadę” – powiedziała.

NSW ma obecnie łącznie 864 przypadki, wczoraj 767 z ponad 70 osobami w szpitalu z Covid-19, z czego 21 to osoby w na oddzilach intensywnej terapii i cztery, które wymagają respiratorów.

wtorek, 13 lipca 2021

Adam Śmiech: O odwadze i oportunizmie

Adam Śmiech na konferencji w Zamościu
 5 i 6 lipca br. miałem przyjemność uczestniczyć w bardzo ciekawej konferencji w Zamościu poświęconej historycznym i współczesnym uwarunkowaniom i oddziaływaniom zbrodniczego nacjonalizmu ukraińskiego.

Wielu znanych i zasłużonych mówców przedstawiło stan sprawy. Można powiedzieć, że wszyscy formułowali podobny wniosek – dopóki państwo polskie nie zmieni swojego stosunku do współczesnej Ukrainy, dopóty nie doczekamy się ani właściwego wyświetlenia zbrodni szowinistów ukraińskich, ani ich potępienia, ani godnego pochówku ich ofiar. Jest to wniosek ze wszech miar słuszny. Jednak drugiego dnia konferencji wysłuchałem prelekcji, która z jednej strony zupełnie nie pasowała do wszystkich innych wystąpień, z drugiej wpisywała się w ten nurt polityki polskiej, który odpowiada za bezalternatywność i ślepe popieranie Ukrainy z całkowicie świadomym porzuceniem naszych racji.

poniedziałek, 12 lipca 2021

"Andrzej Chciuk. Pisarz z antypodów". Nowe wydanie

Bogumiła Żongołłowicz i jej najnowsza książka.
Fot. J. Żongołłowicz
 Ukazało się drugie wydanie, poszerzone i uzupełnione książki autorstwa dr Bogumiły Żongołłowicz z Australii pt. "Andrzej Chciuk. Pisarz z antypodów". Nowe wydanie wzbogacone jest również o obszerną i unikatową ikonografię.

Muszę przyznać, że dawno z takim zainteresowaniem nie czytałem żadnego tekstu. Książka dobrze skomponowana, napisana bardzo ładnym językiem, ilustrowana i opatrzona przypisami, nie tylko odwołującymi się do źródeł, ale zawierającymi niejednokrotnie także komentarze wzbogacające sam tekst. To nie tylko biografia pretekstowa w najlepszym tego słowa znaczeniu, ale opracowanie istotnie wzbogacające naszą wiedzę o życiu inteligenckiej części emigracji, w tym wypadku głównie australijskiej, chociaż odnotowującej też kontakty z Francją, Monachium i Londynem. To także utrwalony na kartach książki fragment życia młodego pokolenia z okresu II wojny światowej, szukającego swojego miejsca w środowiskach powojennej emigracji. 

niedziela, 11 lipca 2021

Siergiej Ławrow: „Prawo, prawa i zasady”

Siergiej Ławrow. Fot.  mid.ru
 Wikimedia commons (CC BY 4.0)
Siergiej Ławrow: "Zachód chciał wysłać jasny przekaz: jest zjednoczony jak nigdy dotąd i będzie robił to, co uważa za słuszne w sprawach międzynarodowych, a inni, przede wszystkim Rosja i Chiny, mają podążać za jego przykładem."

Wszyscy pamiętamy długo oczekiwane spotkanie prezydentów USA i FR, które odbyło się na prośbę prezydenta Bidena. Dyskusje na temat rezultatów spotkania trwały jeszcze wiele dni i wiemy co pisały i mówiły zachodnie media. Poniżej analiza autorstwa Siergieja Ławrowa. Mimo, że została opublikowana prawie dwa tygodnie temu dowiedziałem się o niej dopiero dziś. Należy pamiętać, że tekst pisał dyplomata, jeden z największych żyjących i pewne sformuowania mogą wydać się niektorym naiwne albo śmieszne. Ale taki jest a przynajmniej powinien być język dyplomacji. Audiatur et altera pars.

sobota, 10 lipca 2021

Premier NSW: "Delta" wymyka się spod kontroli

Fot. Twitter (9News Sydney) Lockdown -
kolejny tydzień a może dłużej...
Restrykcje lockdownu w największym mieście Australii zostały  wczoraj zaostrzone decyzją premier NSW, po tym, jak  nowe infekcje COVID-19 osiągnęły w piątek rekord 44. Dziś to już 52.  Władze ostrzegły, że wybuch wariantu "Delta" wymyka się spod kontroli. Nastąpiło przesunięcie transmisji ze wschodnich przedmieść Sydney do zachodnich. W piątek ulice w zachodnio-południowych dzielnicach były praktycznie puste, a grupy policji patrolowały centra osiedli.

„Nie wychodź z domu, chyba że absolutnie musisz”, powiedziała premier Gladys Berejiklian pięciu milionom mieszkańców Sydney, ponieważ miasto odnotowało 44 nowe przypadki w ciągu 24 godzin.

Sydney jest obecnie po dwóch tygodniach lockdownu  i  nadal odnotowuje nowe infekcje wśród populacji, która jest w większości niezaszczepiona. Dzienna ilość infekcji wzrosla z 30 (26 czerwiec) do 50 (9 lipiec).

piątek, 9 lipca 2021

Powrót Wodza

Premier RP (2007-2014) i prezydent Rady
Europejskiej (2014-2019) wrócił do krajowej polityki
i został ponownie szefem Platformy Obywatelskiej.
Caricature. DonkeyHotey - Creative commons
 Donald Tusk wrócił do krajowej polityki. Gdybym miał o tym decydować w głosowaniu, to byłbym za, ale bym się nie cieszył. Patrzę na to ze strony, którą mało kto dostrzega. Ten powrót prawie nic nowego nie mówi o Tusku, ale wiele mówi o poziomie życia politycznego w Polsce, a zwłaszcza o systemie partyjnym.

Nie wiem czy Tusk wrócił do krajowej polityki, bo chciał, ale uważam, że bardziej wymusiła to na nim sytuacja. Być może myślał o powrocie niczym prorok stąpający po tafli jeziora, a jego tryumfalny pochód byłby zwieńczeniem politycznej kariery. Tak się nie stało. Powrót Tuska przypomina przedzieranie się przez grząskie bagno, gdzie trzeba się mocno oganiać przed kąsającymi insektami i miast być niesionym przez politycznych akolitów, trzeba uważać, bo niektórzy chcieliby w bagno wciągnąć, a inni bez jego pomocy z bagna się nie wygrzebią. To trudna sytuacja, ale nowy – stary lider Platformy Obywatelskiej sam jest temu winien. Zanim opiszę o co mi chodzi w tym wypadku, potrzeba myśli szerszej pokazującej coś, co uważam za jeden z największych mankamentów polskiej polityki ubiegłych dwudziestu lat.

czwartek, 8 lipca 2021

Polonijny gar bigosu na placu miejskim w Ufie

Przewodnicząca centrum Kultury Polskiej w Baszkirii
Marina Sadykowa-Lisowska Fot.© Sputnik . L.Swiridow
 W Baszkirii, na południowym Uralu, od 1997 roku działa Centrum Kultury i Edukacji Polskiej „Odrodzenie”. Mimo tego, że polska diaspora liczy – według ostatniego spisu – tylko 660 osób, polska kultura jest integralną częścią wielonarodowej kultury Baszkirii.

W 1999 roku w Ufie rozpoczęła działalność Polska Szkoła Niedzielna im. Alberta Pieńkiewicza. Uczy się tu języka polskiego, folkloru, sztuki użytkowej, geografii, historii Polski, zabaw ludowych, tańców. Dzięki staraniom działaczy Centrum Kultury Polskiej „Odrodzenie” Polacy z Baszkirii znani są daleko poza granicami regionu. W 2007 roku Centrum zostało oficjalnie włączone do Federalnej Polskiej Autonomii Narodowo-Kulturalnej „Kongres Polaków w Rosji” i jest jednym z jej najaktywniejszych członków.

Organizacja widzi swoje główne zadanie w zapewnieniu Polakom mieszkającym w Republice Baszkirii oraz wszystkim zainteresowanym językiem i kulturą polską możliwości zaspokojenia swoich potrzeb duchowych. Centrum pracuje nad zachowaniem i rozwojem języka narodowego i tożsamości kulturowej Polaków na południu Uralu. Działacze Centrum biorą udział w tworzeniu zespołów twórczych, organizacji prac edukacyjnych i wydawniczych.

O swoich polskich korzeniach, Polonii w Baszkirii, Festiwalu Bigosu w Ufie, wystawie fotograficznej o kulturze Łemków oraz polskim projekcie artystycznym „Człowiek w tłumaczeniu”, znaczeniu dyplomacji publicznej i planach na przyszłość opowiada komentatorowi agencji Sputnik Leonidowi Swiridowowi prezes Centrum Kultury i Edukacji Polskiej „Odrodzenie”, honorowa członkini Związku Artystów Rosji, Marina Sadykowa-Lisowska.

Nagroda „Polonicus” dla Senatu RP

Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki odbiera
w Akwizgranie nadzwyczajną nagrodę „Polonicus”
 dla Senatu RP.
 Fot. Marta Marchlewska-Wilczak, Kancelaria Senatu
Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki odebrał w Akwizgranie w Niemczech nadzwyczajną nagrodę „Polonicus” dla Senatu RP, przyznaną przez Europejski Instytut Kultury i Mediów „Polonicus” oraz Radę Polonii Świata. Wyróżnienie to Senat otrzymał za sprawowaną przez 10 kadencji Izby opiekę nad Polonią. Honorową Nagrodę „Polonicus” za wieloletnie wsparcie dla Polonii w Niemczech oraz za stały wkład w dialog polsko-niemiecki odebrał premier Nadrenii-Północnej Westfalii i przewodniczący CDU, Armin Laschet.

W uroczystości, która odbyła się w Sali Królewskiej Ratusza w Akwizgranie udział wzięli także senatorowie Ewa Gawęda, Paweł Arndt i Beniamin Godyla.  Wydarzenie odbyło się pod patronatem Marszałka Senatu RP.

środa, 7 lipca 2021

"Delta" w Sydney: Lockdown przedłużony

Premier NSw Gladys Berejiklian, dr Kerry Chant,
przed ogłoszeniem predłużenia lockdownu.
Fot. YT prinscreen
Ogłoszony 10 dni temu przez premier NSW  Gladys  Berejiklian  lockdown dla metropolii sydnejskiej  został  przedlużony do  północy 16 lipca. Premier  potwierdziła  to dzisiaj  na konferencji prasowej  po tym, jak w Nowej Południowej Walii  odnotowano 27 nowych lokalnie nabytych przypadków zakażenia  koronawirusem. Nowa fala epidemii  w największym mieście Australii  -  jak się przypuszcza  - związana ze znacznie bardziej niebezpiecznym wariantem "Delta"  Covid-19,  rozpoczęła się  w sydnejskiej dzielnicy Bondi  pod koniec  czerwca.

Nowe ognisko zakazeń, które wybuchło po 16 czerwca  liczy obecnie 357 przypadków z 37 osobami w szpitalach  i siedmioma na oddziałach intensywnej terapii. Nikt nie zmarł. 

wtorek, 6 lipca 2021

Afganistan: porażka USA, porażka NATO, porażka Zachodu

 Rozpoczęta przez USA,  prawie 20 lat temu, inwazja na Afganistan dobiega końca. Jak to się stało, że ta najdłuższa wojna toczona przez ten kraj kończy się przegraną? Prezydent Trump postanowił już w ubiegłym roku o wycofaniu się z Afganistanu, zaś obecny prezydent Biden to podtrzymał i wyznaczył termin do 11 września 2021 roku. Sama decyzja jest zrozumiała, gdyż pomimo 20 lat zmagań, w które było zaangażowane całe NATO, efektów nie ma, do stabilizacji kraju daleko, a jakoby pokonani dawno Talibowie, co rusz podejmują działania ofensywne i przejmują kolejne prowincje oraz organizują ataki w samym Kabulu.

Wygląda to gorzej niż podczas interwencji ZSRR w tym kraju, z tą jeszcze różnicą, że Moskwa nie wciągnęła w tę wojnę innych państw członków bloku wschodniego. USA zaś zwróciły się do sojuszników z NATO o wsparcie powołując się na artykuł 5 Traktatu Północnoatlantyckiego. Był to rodzaj szantażu, gdyż każde państwo, które by odmówiło, mogłoby oczekiwać, że zostanie podobnie potraktowane przez USA w przypadku gdyby ono, z kolei, zostało zaatakowane. Dlatego nikt się nie wyłamał, a nawet więcej, swoje kontyngenty wysłały także kraje do NATO nie należące, a dopiero starające się o wejście, jak Gruzja, Ukraina, a także wiele innych, w sumie ponad 50 krajów.  Łącznie, w szczytowym natężeniu operacji militarnych w 2010 roku,  było tam ponad 130 tysięcy żołnierzy.

poniedziałek, 5 lipca 2021

Jan Engelgard: Mamy wojnę ze wszystkimi

 Plac Saski (dziś Pl. Pilsudskiego) i Sobór Prawosławny
 św. Aleksandra Newskiego
 w Warszawie (1919)
Fot. Public domain
Swego czasu zapytano Józefa Piłsudskiego, co się stanie jak ZSRR dogada się z Niemcami. Ten miał odpowiedzieć: „Wtedy nie zostanie nam nic innego jak bronić się szablami na Placu Saskim”. Piłsudski chciał pewnie, kreśląc ten surrealistyczny obraz, pokazać ewentualną beznadziejność naszego położenia.

Dzisiaj, jak się zdaje, idea walki szablami do samego końca na Placu imienia tegoż Piłsudskiego – zaczyna być przez sterników „polskiej polityki zagranicznej” brana pod uwagę na serio.

niedziela, 4 lipca 2021

80 lat temu: Mord na profesorach polskich we Lwowie

Profesorowie Uniwersytetu Jana Kazimierza
we Lwowie Fot. NAC
Jedną z najbardziej porażających zbrodni – na równi z masakrami więziennymi NKWD czy pogromami lwowskimi – do jakiej doszło w Galicji Wschodniej po agresji III Rzeszy na ZSRR 22 czerwca 1941 r. był dokonany przez Niemców mord na profesorach polskich.

Głównie z Uniwersytetu Jana Kazimierza i Politechniki Lwowskiej, ale także Akademii Handlu Zagranicznego i Wyższego Seminarium Duchownego. Przesłanką do popełnienia tej zbrodni była hitlerowska polityka wyniszczenia inteligencji polskiej, realizowana konsekwentnie od 1 września 1939 r. W tym roku mija 80-ta rocznica tego wydarzenia, będącego jedną z najbardziej symbolicznych zbrodni hitlerowskich na narodzie polskim.

Film z okazji 70-lecia Rady Naczelnej Polonii Australijskiej

 Z okazji 70-lecia Rady Naczelnej Polonii Australijskiej  zapraszamy do obejrzenia  filmu dokumentalnego o działalności organizacji w okresie minionych siedmiu dekad. Premiera filmu miała miejsce w Adelajdzie podczas Wieczoru Wspomnień w sobotę 19 czerwca 2021 roku podczas 53. Zjazdu RNPA.

Film is in Polish with English subtitles.

 You Tube - Polish Community Council Australia:

sobota, 3 lipca 2021

Prezydent Putin i jego przesłanie. Artykuł dla „Die Zeit”

Władimir Putin napisał artykuł
dla Die Zeit . Fot. kremlin.ru 
Władimir Putin z okazji 80. rocznicy wybuchu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej napisał artykuł dla niemieckiego tygodnika „Die Zeit”. Tekst materiału jest dostępny po angielsku (po polsku - Google translate) na stronie Kremla.
„22 czerwca 1941 roku naziści, po podbiciu prawie całej Europy, zaatakowali ZSRR. Dla narodu radzieckiego rozpoczęła się Wielka Wojna Ojczyźniana - najkrwawsza w historii naszego kraju. Zginęły dziesiątki milionów ludzi, ogromne straty zostały wyrządzone potencjałowi gospodarczemu i dziedzictwu kulturowemu” – przypomniał prezydent.

Po co byliśmy w Afganistanie przez 20 lat?

Polish Army soldiers in Afghanistan (2008)
Fot. M.Radzięda - Wikimedia commons - MON 

Ktokolwiek zapytał ile kosztowała nas „misja” w Afganistanie? Oglądaliśmy cichy koniec złej polityki ekspedycyjnej, resztki naszego kontyngentu wojskowego wróciły z Afganistanu, gdzie Wojsko Polskie było niestety obecne od 2002 roku pod różnymi szyldami i w różnych celach. W trakcie misji poległo 43 Żołnierzy i jeden pracownik cywilny, rannych i poszkodowanych lepiej nie liczyć. Łącznie przez Afganistan przewinęło się około 33 tyś Żołnierzy i pracowników cywilnych.

W telewizjach pokazano Żołnierzy na płycie lotniska, samolot C-130, przewinął się samolot C-17 (amerykański), przemówił pan Minister Błaszczak, napomknął coś o demokracji i walce z terroryzmem oraz budowaniu infrastruktury, czy czegoś podobnego w Afganistanie, komentatorzy dodali coś o art. 5 natowskiego traktatu. Tyle, to podsumowanie dwóch dekach obecności wojskowej w tym odległym dla nas i zupełnie nam w niczym nie zagrażającym kraju. Szkoda, że nie wspomniał o prawach kobiet w Afganistanie, bo przecież to był bardzo ważny wątek – demokratyzacji i budowy społeczeństwa obywatelskiego w tym kraju, szczególnie silnie podnoszony przez naszego głównego „sojusznika”. Naprawdę, zadziwiające, że pan Minister pominął tak ważną kwestię!

piątek, 2 lipca 2021

Wakacyjne podróże: Wyspa śniegu... czyli Teneryfa

Teide – wulkan
- Podróżować w Europie (po strefie Schengen) już można jeśli spełnia się odpowiednie warunki. Są jednak ścisłe kontrole na lotniskach. - pisze Leszek Wątróbski, który właśnie wrócił z wakacji na Teneryfie (Wyspy Kanaryjskie) . Od 1 lipca w całej Unii Europejskiej obowiązują  certyfikaty szczepień czyli tzw. "paszporty covidowe" ułatwiajace  swobodne podróżowanie pod Europie, bez konieczności odbycia kwarantanny czy wykonywania testów na koronawirusa. W sam raz na  sezon europejskich wakacji letnich, które właśnie rozpoczęły się. 

Na Teneryfę leci się z Berlina ponad 5 godzin.  Jest ona największą wyspą (2034 km²) archipelagu kanaryjskiego liczącą około 80 km długości i 50 km szerokości. Teneryfa znajduje się 300 km od kontynentu afrykańskiego (na wysokości Maroka i Sahary Zachodniej) oraz blisko 1000 km na południe od Hiszpanii i Portugalii. Dawniej nazywana była „wyspą śniegu”. Przyczyną był, dominujący i widoczny z każdego miejsca wyspy, wierzchołek wulkanu Teide wznoszący się na wysokość 3718 m npm (najwyższy lądowy szczyt Hiszpanii to Almanzor – 2592 m n.p.m) prawie zawsze pokryty śniegiem. Jego ostatnia erupcja miała miejsce w roku 1909. 

czwartek, 1 lipca 2021

53. Zjazd Rady Naczelnej Polonii Australijskiej w Adelajdzie

Obrady poprowadził dr Robert Czernkowski (NSW)
KOMUNIKAT PREZYDIUM RADY NACZELNEJ POLONII AUSTRALIJSKIEJ

53. Zjazd Rady Naczelnej Polonii Australijskiej (RNPA) odbył się w dniu 19 czerwca 2021 roku w  Centralnym Domu Polskim w Adelajdzie.

W obradach udział wzięli delegaci reprezentujący 20 organizacji członkowskich RNPA dysponujący 81 mandatami z następującym rozdziałem: organizacje z Nowej Południowej Walii - 37, Queensland – 9, Wiktorii – 10, Australii Południowej – 5, Tasmanii – 3, Australii Zachodniej - 4. Organizacjom o zasięgu krajowym przyznano łącznie 10 mandatów. Zgodnie ze statutem (§ 17(d)), 3 mandaty otrzymali członkowie prezydium Rady, którzy nie posiadali  mandatu organizacji członkowskiej RNPA. 

W zjeździe nie uczestniczyli delegaci z ACT oraz z Polskiej Szkoły Sobotniej im. O. Kasjana Wolaka w Brisbane. Ograniczenia związane z pandemią wirusa COVID-19 nie pozwoliły na przyjazd do Adelajdy delegatom z Melbourne, dlatego uczestniczyli oni w zjeździe zdalnie, poprzez komunikator internetowy Zoom Meeting.

„Zielony Gaj” w Baszkirii, czyli historia pradziadka Polaka

Kierownik Zespołu Polskiej Piosenki "Zielony Gaj",
pianista Paweł Krasilnikow.
© Zdjęcie : Paweł Krasilnikow
 „Mój pradziadek był Polakiem. Powiedziała mi o tym moja babcia. Później pokazała mi dziewiętnastowieczny polski modlitewnik, który do niego należał. Teraz przechowuję go w naszym domu” – opowiada pianista z Baszkirii, Pawieł Krasilnikow.

W stolicy Baszkirii na południu Uralu aktywnie działa Centrum Kultury i Edukacji Polskiej „Odrodzenie”. Młody pianista, muzykolog, kierownik Zespołu Polskiej Piosenki „Zielony Gaj”, student Ufimskiej Akademii Sztuk Pawieł Krasilnikow jest również członkiem zarządu owego Centrum.
Jako pianista solowy Pawieł brał udział w kilku międzynarodowych konkursach: International Poland Art Competition (Warszawa, Polska) – 2. miejsce, XVI Międzynarodowe Caravan Culture Digi-Form-Art Summer (Wolin, Polska) – 1. miejsce, XIII Konkurs Internetowy Digitalenty Lato 2020 (Świdnica, Polska) – 1. miejsce. W Rosji zespoł Polskiej Piosenki „Zielony Gaj” był uczestnikiem konkursów muzycznych w Ufie, Jekaterynburgu, Petersburgu. Zespół również jest laureatem konkursów w Polsce (Warszawa, Świdnica, Wolin).

środa, 30 czerwca 2021

Polska niezależność energetyczna: rosyjski gaz od Niemców

Po ostatecznym wycofaniu się naszego „strategicznego sojusznika” z prób blokowania Nord Stream 2 nasza polityka zagraniczna znalazła się w impasie a sposoby reakcji na ten stan rzeczy są niekiedy wręcz żałosne. Widać wyraźnie, że zaplecze merytoryczne całej klasy politycznej (jeśli takie oczywiście jest) nie miało żadnego alternatywnego wariantu odpowiedzi na tę porażkę.

 Jeśli ktoś przeczytał choć jeden podręcznik podstaw politologii to wie, że trzeba mieć zawsze co najmniej dwa warianty reakcji na wydarzenia przyszłe: jeden ma być reakcją na osiągnięty sukces prowadzonej polityki, drugi na wypadek braku powodzenia. Polską klasę polityczną zupełnie niepotrzebnie wmanewrowano w jałowe oprotestowywanie tej inwestycji być może w przekonaniu, że komuś uda się ją zablokować. Kto miałby to zrobić? Zapewne w wyobraźni autorów tej polityki miałyby to zrobić Stany Zjednoczone, które to państwo w ich mniemaniu jest w stanie narzucać innym swoją wolę, w tym Rosji i Niemcom. Jeśli naprawdę ktoś wierzył w tak wielką hegemonię tego państwa i był przekonany, że skuteczna blokada byłaby w interesie Stanów Zjednoczonych, to nie ma wręcz minimalnych kwalifikacji w tym zakresie. Dlaczego?

wtorek, 29 czerwca 2021

Ignacy Paderewski. Patriota i Filantrop. Koncert online

Zapraszamy na nieodpłatny koncert online pamięci Ignacego Paderewskiego, zorganizowany dla upamiętnienia 80 rocznicy śmierci Wielkiego Polaka (29.06.1941). Ignacy Paderewski był obywatelem świata, mężem stanu, dyplomatą, wirtuozem, kompozytorem, orędownikiem niepodległej Polski, a przede wszystkim wielkim patriotą. Odwoływał się do pracy dla wspólnej sprawy, wyższych ideałów i jedności wszystkich Polaków.

Ignacy Paderewski stanowi przykład jak wiele może osiągnąć człowiek o skromnym pochodzeniu, ale o wyjątkowych talentach, rygorystycznej etyce pracy i dobrym sercu. Koncert przybliży niedostatecznie znany etos dobroczynności i filantropii Wielkiego Polaka, który rozdał większą część majątku wspierając zwłaszcza tych, którzy walczyli o wolność Polski. Nie zabraknie również ciekawostek i mało znanych materiałów archiwalnych udostępnionych między innymi przez Instytut Piłsudskiego w Nowym Jorku, Muzeum Polskie w Ameryce, Polskie Centrum Muzyki, USC Thornton School of Music w Los Angeles.

poniedziałek, 28 czerwca 2021

70-lecie RNPA. Galowy Koncert Davida Helfgotta

Brighton Secondary School Concert Choir
 W stolicy Południowej Australii, Adelajdzie, Rada Naczelna Polonii Australijskiej obchodziła 70. rocznicę swojego powstania. Organizacja powstała w 1950 roku z potrzeby przynależności i tęsknoty za Polską, rodzimą kulturą i językiem. Powojenna emigracja Polaków, najpierw pozbawionych młodości przez niemieckiego okupanta, a po wojnie wolnej i demokratycznej Ojczyzny, zjednoczyła się w RNPA, która stanowi jedną z najstarszych organizacji etnicznych założonych w Australii.


Pierwszym wydarzeniem uświetniającym 70. urodziny RNPA był Koncert Galowy muzyki klasycznej Davida Helfgotta. W sali koncertowej Brighton Performing Art Centre stanowiącej część Brighton Secondary School członkowie RNPA powitali zaproszonych gości, oraz około 300 osób liczącą wielokulturową publiczność. 

niedziela, 27 czerwca 2021

Po której stronie walczyła Ukraina podczas II wojny światowej?

 Do niedawna jeszcze zadawanie takiego pytania wydawało się bezprzedmiotowe, gdyż wiadomo było, że  w czasie wojny Ukraińska SRR, wchodząca w skład ZSRR, była uznawana przez członków koalicji antyniemieckiej za jedyną legalną formą ukraińskiej państwowości.

Polska uznała taki stan rzeczy już w roku 1921 zawierając Traktat Ryski. Na dodatek, w roku 1945 USRR stała się członkiem ONZ i tym samym przedmiotem prawa międzynarodowego. Logiczną konsekwencją tego wszystkiego był uznanie,  że Ukraina walczyła przeciwko III Rzeszy, od 22 czerwca 1941 roku. Teraz jednak także koła rządzące na Ukrainie zaczynają wysyłać sygnały pozwalające wątpić w taką interpretację.

Teraz będzie o nas, ale bez nas

Russian President Vladimir Putin,  German Chancellor
Angela Merkel and French President Emmanuel Macron
(2017). Fot. Wikimedia commons (
 Kremlin.ru)
Unia Europejska chciała porozumieć się z Rosją, ale się nie udało zrobić tego w otwartej formule europejskiej. Ponieważ państwa małe, kierujące się rusofobią i często nieskrywaną pogardą dla Rosji, jak również reprezentowaniem interesów cudzych, a nie własnych i europejskich, stanęły okoniem. Storpedowały samą ideę i jakiekolwiek próby nawoływania do minimum pragmatyzmu w ustanowieniu dialogu z największym sąsiadem Unii Europejskiej.

Właśnie ten sprzeciw krajów małych i naszego kraju jest najdelikatniej mówiąc trudny do objęcia kategoriami racjonalnymi, bo politycy z tych krajów – co można już absolutnie stwierdzić – nie odróżniają propagandy od polityki, jak również nie rozumieją jakie jest ich miejsce w Unii Europejskiej i przede wszystkim na czym polega prawo udziału w zachodnim stole!

sobota, 26 czerwca 2021

"Delta" w Australii: Nowy covidowy lockdown w Sydney

Nowy lockdown w Sydney i okolicach od 26 czerwca 
Mieszkańcy  całej 6-milionowej metropolii sydnejskiej  czyli Greater Sydney a także pobliskich  Blue Mountains, Central Coast i Wollongong zostali  objęci  po raz pierwszy w tym roku  ostrym lockdownem.  Nowa fala epidemii  związana -  jak się przypuszcza  - ze znacznie bardziej niebezpiecznym wariantem "Delta"  Covid-19 rozpoczęła się kilka dni temu w sydnejskiej dzielnicy Bondi. Ostatni covidowy lockdown w Sydney był wprowadzony ponad rok temu; przez kolejne miesiące stopniowo znoszony.

 Nowe restrykcje obowiązują od dziś od godz. 18 przez dwa tygodnie do 9 lipca włącznie po tym, jak  w Nowej Południowej Walii wykryto  82 przypadki  zakazeń  Covid-19.  Wkrótce po ogłoszeniu blokady w Sydney supermarkety  zostały zalane spanikowanymi klientami, kupującymi  głównie  papier toaletowy i inne  towary pierwszej potrzeby.

piątek, 25 czerwca 2021

Maoryska szkoła w Maraenui

Dzieci ze szkoły w Maraenui. Fot. L.Wątróbski
Od połowy lat osiemdziesiątych XX wieku drugim językiem urzędowym Nowej Zelandii jest język maoryski. Wszystkie oficjalne dokumenty tego kraju publikowane są więc po angielsku i maorysku1. Także nazwy urzędów rządowych i gminnych oraz wszelkie instrukcje państwowe. Od dawna też emitowane są coraz liczniejsze programy radiowe i telewizyjne w języku maoryskim. Maoryscy dziennikarze mają coraz więcej czasu antenowego do zagospodarowania własnymi programami.

Dawniej - przed przybyciem białych do Nowej Zelandii cała literatura maoryska przekazywana była z pokolenia na pokolenie ustnie. W taki właśnie sposób przetrwała do dziś znaczna jej część.

Dziś sytuacja literatury maoryskiej jest znacznie korzystniejsza. Wiele wspaniałych dzieł zostało zapisanych. Ministerstwo edukacji wydaje dla szkół specjalne podręczniki po maorysku. Są one przygotowywane przez najlepszych fachowców z myślą o uczniach szkolnych. Mogą z nich korzystać jednak tylko te osoby, które naprawdę dobrze znają ten język.

czwartek, 24 czerwca 2021

Waszyngtonu powrót do Europy

 Powrót Stanów Zjednoczonych do Europy, który konsekwentnie głosi prezydent Joe Biden, wymagałby odbudowy elementarnego zaufania. Tymczasem zaufanie to zostało niemal całkowicie utracone przez Waszyngton na Starym Kontynencie wcale nie za czasów kadencji Donalda Trumpa, choć stosował on wyjątkowo ostrą retorykę.

Europa na podsłuchu

Kolejne, pojawiające się informacje o szpiegowaniu i inwigilowaniu europejskich polityków przez służby amerykańskie to coś, do czego już przywykliśmy. Niedawno ujawniono, że w latach 2012-2014 amerykańska Agencja Bezpieczeństwa Narodowego (NSA) działaniami tymi objęła m.in. polityków niemieckich (na czele z kanclerz Angelą Merkel, ówczesnym ministrem spraw zagranicznych i obecnym prezydentem Frankiem-Walterem Steinmeierem oraz wpływowym swego czasu politykiem Socjaldemokratycznej Partii Niemiec Peerem Steinbrückiem), francuskich, szwedzkich i norweskich.

środa, 23 czerwca 2021

Złamanie Protasiewicza?

Briefing Romana Protasiewicza w Mińsku
15 czerwca. Fot. printscreen YT
Nawet wydelegowani na odcinek wschodni publicyści i politycy nie są już w stanie wmawiać wszystkim, że Protasiewicza zabili, pobili, podstawili za niego sobowtóra itd.

Zamiast jednak analizować co takiego mówi zatrzymany opozycjonista, a co jest kompromitujące m.in. dla polskiego udziału w próbie przewrotu na Białorusi - loża komentatorska przeszła z nazywania trądziku siniakami do sporu czy należy p. Protasiewicza potępiać za z(a)łamanie (jak domaga się p. Romaszewska-Guzy) czy jedynie mu współczuć (jak proponuje red. Warzecha). Cóż, bardzo to wszystko ciekawe, jednak pomija jedną, za to fundamentalną kwestię - czy Polacy przed zajęciem się sprawą p. Protasiewicza nie powinni najpierw sprawdzić co dzieje się na naszym własnym podwórku?

Teatr Prób Miniatura: „Grunt to Rodzinka”. Recenzja

"Nie ma nic gorszego niż chory mężczyzna” – Tomasz Bartczak
 i Elżbieta Romanowska. Fot. Z.Ślifierz
16 maja miałam przyjemność obejrzeć w Domu Polskim Syrena w Rowville widowisko kabaretowe „Grunt to Rodzinka” wystawione przez Teatr Prób Miniatura. Teatr prób…? 

W Australii jestem stosunkowo niedawno, przyjechałam do pracy na określony kontrakt, wybuchła pandemia i zostałam. Niestety, w czasie mojego pobytu, ze zrozumiałych powodów, nie miałam wielu okazji do zapoznania się z australijską kulturą, włączając w to życie kulturalne australijskiej Polonii. Pierwszą okazją było właśnie przedstawienie „Grunt to Rodzinka”, na które pobiegłam jak spragnione zwierzę do wodopoju. I napiłam się do syta. Wspaniały spektakl!

Ale nie ma róży bez kolców. Mam kilka krytycznych uwag, których, mam nadzieję, wykonawcy nie wezmą mi za złe, szczególnie, że wygłaszam je z życzliwości, a nie ze złośliwości.

wtorek, 22 czerwca 2021

To nie jest sierpień 1939 roku…

Molotov with Ribbentrop. Sierpień 1939. 
Fot. Public domain
 Polscy politycy i „analitycy” żyją historią. Dla nich Rosja nie zajmuje się niczym innym, tylko planowaniem „ataku na Polskę”, najlepiej  w starym stylu, w porozumieniu z Niemcami i przy obojętności Zachodu i Ameryki. Ten czarny scenariusz śni się im po nocach, a kiedy tylko dochodzi do nieśmiałego odprężenia między USA a Rosją, biją na alarm i straszą polską opinię publiczną „zdradą Zachodu” i najazdem moskiewskim. Nie inaczej jest teraz, po szczycie Biden-Putin.

Zawsze przy tej okazji ciśnie się na usta pytanie – czy jest to przejaw głupoty, wykonywaniem poleceń z zewnątrz, czy szczerych przekonań. Na to pytanie trudno jednoznacznie odpowiedzieć, bo wszystkie te przypadki mają miejsce. Jedni głoszący takie poglądy, to ewidentni głupcy i mitomani żyjący przeszłością, inni rzeczywiście mogą wykonywać polecenia (wy macie jątrzyć, a rozmowy z Rosją to zostawcie nam), ale są też tacy, którzy naprawdę wierzą, że mamy powtórkę z sierpnia 1939 roku. Lada chwila będzie nowy Pakt Ribbentrop-Mołotow (z tajnym protokołem), granica wpływów na Wiśle, itp. Paranoja związana z Paktem Ribbentrop-Mołotow to osobny problem, bo tego „argumentu” używali już wielokrotnie politycy uchodzący za durniów, jak i ci uchodzący za poważnych (a raczej uznający się za poważnych).

poniedziałek, 21 czerwca 2021

Cyber słabość

Fot. S.Evans (Wikimedia commons CC BY-SA 4.0)
Cyber słabość naszego państwa stała się rzeczywistością. Doniesienia o rzekomym włamaniu na konto emailowe jednego z polityków okazały się prawdą. Poza tym nic w tej sprawie nie jest pewne i wszystko, także prawda może być używana jako dezinformacja. Szokuje tylko jedno – mianowicie pewność naszych polityków i sfery opiniotwórczej o kierunku pochodzenia rzekomego ataku cybernetycznego i jego państwowej proweniencji. To naprawdę szokujące.

Od ręki, bez jakichkolwiek dowodów, bez jakichkolwiek prób uprawdopodobnienia – oskarżono sąsiednie państwo, w części pośrednio – mówiąc o terytorium, mówiąc o publikatorze, o przejęcie korespondencji ważnych osób. Wszystko wpisuje się w nurt znanej od lat ksenofobii ukierunkowanej na Wschód, chociaż wiadomo, że ośrodków państwowych, które chciałyby naszej krzywdy tam można naliczyć więcej, niż jeden i wcale nie chodzi nam o ten, który sugeruje część naszych polityków rządzących.

Pekińskie echa spotkania Biden-Putin

Ilust. Liu Rui/GT
 Biden’s way of slamming Beijing-Moscow relations is humiliating Russia (Sposób Bidena traktowania relacji Pekin-Moskwa upokarza Rosję): Artykuł wstępny chińskiego The Global Times. 

Prezydent USA Joe Biden próbował wbić klin między Chiny i Rosję podczas konferencji prasowej po spotkaniu z prezydentem Rosji Władimirem Putinem. Biden powiedział: „Rosja jest teraz w bardzo, bardzo trudnym położeniu”, Rosja „jest ściskana przez Chiny”. Powiedział również, że Rosja ma „wielotysięczną  kilometrową granicę z Chinami. Chiny posuwają się do przodu… dążąc do bycia najpotężniejszą gospodarką na świecie oraz największą i najpotężniejszą armią na świecie  w sytuacji  kiedy światowa gospodarka boryka się z problemami”.
 
Biden może czuć się zakłopotany opowiadaniem takich bzdur podczas spotkania twarzą w twarz z Putinem, ponieważ gdyby to zrobił, Putin najprawdopodobniej natychmiast by to obalił. Taka bezpodstawna prowokacja to upokorzenie narodu rosyjskiego, traktująca jeden z najpotężniejszych krajów świata jak idiotę.