70-lecie RNPA. Galowy Koncert Davida Helfgotta

Brighton Secondary School Concert Choir

 W stolicy Południowej Australii, Adelajdzie, Rada Naczelna Polonii Australijskiej obchodziła 70. rocznicę swojego powstania. Organizacja powstała w 1950 roku z potrzeby przynależności i tęsknoty za Polską, rodzimą kulturą i językiem. Powojenna emigracja Polaków, najpierw pozbawionych młodości przez niemieckiego okupanta, a po wojnie wolnej i demokratycznej Ojczyzny, zjednoczyła się w RNPA, która stanowi jedną z najstarszych organizacji etnicznych założonych w Australii.

Pierwszym wydarzeniem uświetniającym 70. urodziny RNPA był Koncert Galowy muzyki klasycznej Davida Helfgotta. W sali koncertowej Brighton Performing Art Centre stanowiącej część Brighton Secondary School członkowie RNPA powitali zaproszonych gości, oraz około 300 osób liczącą wielokulturową publiczność. 

Swoją obecnością zaszczycili koncert Konsul Generalna RP dr Monika Kończyk, Honorowy Konsul Poł. Australii pani Gosia Hill, parlamentarzyści rządu Australii Południowej, członkowie Federacji Polskich Organizacji w Australii Południowej, ksiądz Tadeusz Przybylak, koordynator Polskiej Misji Katolickiej na Australię i Nową Zelandię, ksiądz.Michał Skiba, rektor Stowarzyszenia Księży Chrystusowców w Australii Płd oraz prezydium i delegaci na 53.Zjazd RNPA.

Koncert prowadziła Marysia Hock z Adelajdy. Konsul Generalna RP powitała obecnych ciepłymi słowami, i w imieniu Ambasadora RP pana Michała Kołodziejskiego, który nie mógł przybyć do Adelajdy, odczytała jego przemówienie. Pan Ambasador podkreślił wkład Polonii w rozwój ekonomiczny, kulturalny oraz naukowy Australii, równocześnie utrzymującej wartości narodowe pielęgnowane przez kolejne pokolenia potomków emigrantów z Polski. Wyraził uznanie dla działalności i osiągnięć RNPA w propagowaniu dobrego imienia Polski wśród wielokulturowej społeczności australijskiej przez popieranie działalności organizacji polonijnych, których wkład w podtrzymywanie kultury, języka, znajomości historii i osiągnięć naukowych Polski stanowi podstawę dumy narodowej, oraz utrzymywania polskości.

David Helfgott

Koncert Davida Helfgotta został poprzedzony występami młodych muzyków, uczniów szkoły, którzy wielokrotnie uświetniali polskie obchody prezentując kompozycje polskich, i nie tylko, kompozytorów. Uczniowie Brighton Performing Art Centre dwukrotnie gościli w Polsce (w latach 2015 2019) blisko obcując z kulturą i muzyką naszej Ojczyzny. 

     
Nokturny, fortepianowe kompozycje Fryderyka Chopina zaprezentowali: Julie Guo - Nokturn w C minor i Nicholas Bergoc - Nokturn w Eb major. Nokturny inspirowała nocna cisza, w którą Chopin  wplatał melodie folkloru ludowego. Duet Emma Richardson (skrzypce) i Mattena Osenk (wiolonczela) zaprezentował String Duo No.1 w G major Mozarta (1783), a Shannon Whitehead (skrzypce) i Andrew Barret (fortepian) wykonali Romans z Concerto Op 22 Henryka Wieniawskiego.

Chór Brighton Secondary School Concert przeniósł słuchaczy w australijski outback prezentując pieśń Kalkadunga Yurdu Williama Bartona (aranżacja Hamilton) wzywającą na spotkanie wokół ogniska, by słuchać, uczyć się i wspólnie śpiewać. Pieśnią tą witano przybyszy często z dalekich stron, należących do jednej wspólnoty.
Chór zakończył występ wspaniałą interpretacją Preludium Op.28 No. 20 Fryderyka Chopina w aranżacji Andrew Barrett „Gaude Mater Polonia” Wincentego z Kielcza.

David Helfgott uświetnił 70. rocznicę istnienia Rady Naczelnej Polonii Australijskiej muzyką Fryderyka Chopina, Franza Liszta i Richarda Addinsella. Jego dynamiczna interpretacja tak dobrze znanych nam utworów muzycznych wzbudziła entuzjazm słuchaczy i miłośników talentu pianisty. Chopinowska Fantazja-Impromptu w C minor Op.66 skomponowana w 1834 roku i przez kompozytora zabroniona wykonywania (Chopin ją sprzedał), od roku 1855 jest najczęściej prezentowanym utworem na świecie.  Ballada No 4 in F minor, Op 52 zaliczana do najlepszych kompozycji Chopina, oraz do arcydzieł muzyki 19 wieku stworzyły prawdziwie polską atmosferę obchodów. „La Campanella” (Grand Paganini Etudes) Liszta wymagająca niezwykle szybkiego operowania palcami na klawiaturze fortepianu zadziwiła techniką artysty, a Hungarian Rapsody No 2 stanowiąca składankę kilkunastu węgierskich melodii ludowych z cygańskimi elementami gorącego temperamentu muzycznego wprowadziło tego legendarnego pianistę w ekstazę, gdy grając w zawrotnym tempie krzyżował dłonie na klawiaturze od najniższych do najwyższych tonów fortepianu.

David Helfgott zakończył koncert wstrząsającą interpretacją „Warsaw Concerto” (1941 r.) kompozycji Richarda Addinsella muzycznie opisującej bohaterską walkę Polaków z nazistowskim najeźdźcą we wrześniu 1939 roku, w przejmujących tonach ukazującej nieszczęście narodu polskiego. David Helfgott, którego rodzina doznała męczeństwa Holokaustu, muzyką opisał tę tragedię.

Na skutek długich oklasków David potwierdził nieporównaną technikę pianistyczną prezentując na bis The Flight of the Bumblebee Rimski-Korsakowa, najszybsząj kompozycję w historii muzyki. I tym razem David nas nie zawiódł, i chociaż nie pobił rekordu w szybkości lotu trzmiela, słuchacze zaczęli rozglądać się za bąkiem krążącym nad głowami w zaciemnionej sali koncertowej.

Koncert Galowy z udziałem genialnego pianisty Davida Helfgotta OAM o polskich korzeniach zorganizowało prezydium RNPA w ścisłej współpracy i wsparciu Konsulatu RP w Sydney, Konsulatu Honorowego w Adelajdzie, Federacji Polskich Organizacji w Australii Płd, Towarzystwa Kultury Polskiej w Wiktorii (TKPwW), Fundacji Bluma, Brighton Secondary School i Flinders University. Dziękujemy Radzie Naczelnej Polonii Australijskiej, ambasadorowi RP panu Michałowi Kołodziejskiemu, konsul generalnej dr Monice Kończyk, konsul honorowej w Adelajdzie p. Gosi Hill, pomysłodawcy wyboru artysty, panu Grzegorzowi Machnackiemu (TKPwW), nieobecnemu na koncercie (restrykcje Covid-19) oraz Federacji Polskich Organizacji w Południowej Australii za możliwość uczestniczenia w tym niezwykłym koncercie wybitnego pianisty.

David Helfgott z tancerkami Zespołu Tatry

Krotka biografia Davida Helfgotta:

David Helfgott urodził się w 1947 roku w Perth, NSW.  Jego przodkowie pochodzili z Polski, byli członkami żydowskiej gminy w Kamyku koło Częstochowy, gdzie na świat przyszedł ojciec Dawida, Elias Peter, syn rabina Chasydzkiego. Matka Dawida, Rachel Granek, pochodziła z Częstochowy. Elias Peter grał na skrzypcach i kochał muzykę. Prędko też dostrzegł zdolności muzyczne syna, które ujawniły się już w wieku pięciu lat i stał się jego pierwszym nauczycielem gry na fortepianie oraz mentorem, ale atmosfera w domu rodzinnym była ciężka, gdyż ojciec autokrata żelazną ręką trzymał pod kontrolą cztery córki i syna.                                                                                                           .

W roku 1955 na krajowym konkursie pianistycznym Dawid zwrócił uwagę swoim talentem. Nie zdobył pierwszego miejsca, czym głęboko uraził ambicję ojca. W wieku 14 lat profesor Isaac Stern zaproponował Davidowi dalsze studia fortepianowe w USA, ale ojciec nie zgodził się na wyjazd syna. Dwa lata później David rozpoczął studia w Royal College of Music w Londonie, gdzie koncertował i przystępował do konkursów muzyki fortepianowej zdobywając nagrody Marmaduke Barton Prize i Hopkinson Silver Medal od Queen Elizabeth at Royal College of Music w roku 1969.

Pozbawiony kontaktu z rodziną, za co winił swego ojca i siostrę Margaret, David doznał załamania nerwowego i trafił do szpitala psychiatrycznego, który opuścił w 1971 roku. W tym samym roku ożenił z Clarą, ale małżeństwo od początku nieudane skończyło się po trzech latach rozwodem.

David powrócił do gry na fortepianie, przyciągając miłośników muzyki klasycznej do winiarni i  restauracji Riccardo w Perth (NSW), gdzie znalazł zatrudnienie, zaczął też koncertować zdobywając rzesze wielbicieli swego talentu. 
Od 1984 roku Dawid jest szczęśliwie żonaty z 15 lat starszą od niego Gillian, która przywróciła mu ciepło rodzinnego domu i powrót do koncertowania na światowej arenie muzycznej.

W roku 1996 publiczność na całym świecie entuzjastycznie przyjęła film w reżyserii Scotta Hicksa „Shine” („Blask”), opowiadający o życiu Dawida Helfgotta. Film został wielokrotnie nagrodzony, a miłośnicy klastycznej muzyki fortepianowej nabywali CD z jego nagraniami kompozycji Liszta, Mussorgskiego i Concerto No 3 w D Rachmaninowa, oraz podziwiali pasję i talent Dawida Helfgotta w 37 krajach świata, w których on koncertował.

 

opracowanie i zdjęcia: Marysia Thiele