Dreamtime – Czas Snu czyli Aborygeńska Fantastyka (2)

Jan Maszczyszyn swej pracowni literackiej
w Melbourne. Fot. K.Bajkowski

Druga część artykułu prelekcyjnego* Jana Maszczyszyna o twórczości Aborygenów na polu Science Fiction: Dreamtime. 

W pierwszej części autor opisuje, jak  pierwotny mieszkaniec Australii żyje w bezczasowym kontinuum obcowania z wszechświatem, ukazuje  świat sakralnej fantasy, pełen wyimaginowanych tworów i ponadczasowej mocy i  Sen, któremu towarzyszy życie, gdzie człowiek jest elementem wspólnym z naturą, a nie celem samym w sobie.

    Chciałbym wspomnieć teraz o narzędziach jakimi posługuje się ta barwna kultura, o multimedialności i lingwistyce, która te wszystkie skarby opisuje i skupić się na użyteczności fantastycznych wzorców, które oferuje.

    Rozpocznijmy od lingwistyki. Zadziwiająca jest jej skuteczność w śledzeniu  ruchów migracyjnych. I tak wydaje się, że w przypadku kontynentu australijskiego brały one początek z półwyspu York, który ogromnym jęzorem wysuwa się w kierunku Nowej Gwinei. Pierwsze plemiona, po przekroczeniu terenów zalewowych pradawnego kontynentu glacjalnego - Sahul zmierzały w dwóch falach migracyjnych ku południu i ku zachodowi kontynentu, a świadczą o tym badania przeprowadzone przez historyków i lingwistów.

Dreamtime – Czas Snu czyli Aborygeńska Fantastyka (1)

Jan Maszczyszyn podczas prelekcji
 w Poznaniu

  Melbourneński pisarz steampunkowy, Jan Maszczyszyn którego twórczość prezentowaliśmy wielokrotnie w Bumerangu Polskim, wygłosił  podczas niedawnej podróży do Polski (m.in. na Pyrkonie - wielkiej poznańskiej imprezie fanów gier  i  literatury Sci-Fi), serię prelekcji o historii, kulturze i fantastycznej twórczości rdzennych mieszkańców Australii.

 Pierwsza część artykułu prelekcyjnego Jana Maszczyszyna o twórczości Aborygenów na polu Science Fiction: Dreamtime. 

      Mitologia Aborygenów, popularnie określana terminem „Dreamtime” czyli „Czasem Snu” obejmuje zasięgiem i źródłem całe terytorium Australii. Jej bohaterzy zaludniają kraj tysiącami postaci, demonów i stworów, które w taki czy inny sposób ściśle związane są z danym terytorium i otaczającymi krajobrazami. Złośliwa XIX wieczna propaganda niegdyś twierdziła, iż składa się nań mnogość zasłyszanych inspiracji z katechizmu, „Białej” religii liturgicznej lub historii cywilizacji i podręcznika do geografii. Poniżające twierdzenia miały uświadomić kolonizatorom, że niczego logicznie uzasadnionego nie można się spodziewać po „czarnych”. Biały dominował na każdym porównawczym froncie. Zatem jego wyższość nawet w sferze wyobraźni pozostawiała daleko w tyle brudnych od przydrożnego kurzu krajowców.

Bożena Szymańska: Głos (The Voice). Inna perspektywa (2)

Uluru Statement from the Heart, May 2017.
 Fot. Wikimedia commons (CA-BY-SA 4.0)

Czy Uluru Statement from the Heart jest tylko „prostym apelem o to, aby głos Aborygenów został usłyszany i aby ich naród został ostatecznie uznany w australijskiej konstytucji?”

Ciąg dalszy analizy Bożeny Szymańskiej: Glos (The Voice). Inna perspektywa.

Czego tak naprawdę dotyczy Uluru Statement from the Heart?

Dotyczy istotnej zasadniczej zmiany w konstytucji australijskiej oraz reformy strukturalnej w systemie parlamentarnym i rządowym Australii.

Bożena Szymańska: Głos (The Voice). Inna perspektywa

Nambassa 1981 Arnhemland and Torrest Strait dance.
Fot. en:Nambassa Trust and Peter Terry" Wikimedia
 Commons (CC-BA-SA 3.0)

 Jestem nauczycielką szkoły średniej, która od 1989 roku pracowała jako nauczycielka języka angielskiego w australijskich szkołach średnich w Sydney. Moje doświadczenie dotyczące historii Aborygenów prezentowanej w szkołach jest nieco inne od doświadczenia pana Henry’ego Szkuty, prezesa Związku Polaków w Geelong, autora artykułu „Głos (The Voice) w Parlamencie Australijskim. Perspektywa Australijczyka polskiego pochodzenia” (Tygodnik Polski, Nr 17, 16.08.2023), który twierdzi, że przez 13 lat uczęszczania do szkoły australijskiej nie uczono go historii Aborygenów. Jest to pewnie prawda, ponieważ pan Szkuta uczęszczał do szkoły podstawowej i średniej w późnych latach 50-dziesiątych i w latach sześćdziesiątych.

Natomiast od początku mojej pracy w szkole sytuacja wyglądała inaczej. W Nowej Południowej Walii programy dla klas od siódmej do 10 podzielone były na tak zwane Units, każda część poświęcona innemu tematowi. Jeden z tematów to historia Aborygenów oraz tak zwany Dreamtime – historia stworzenia świata według Aborygenów, która dała podstawy funkcjonowania szczepów/plemion aborygeńskich. Uczniowie zapoznawali się z różnymi aborygeńskimi legendami, opowiadaniami i wierzeniami.

Prof. Gabriël Moens: Zagmatwane pojęcia aborygenizmu

Pragmatyczny argument przeciwko umocnieniu Głosu w Konstytucji (The Aboriginal and Torres Strait Islander Voice, znane jako  the Indigenous Voice to Parliament lub the Voice) dotyczy niezdolności lub niechęci jego zwolenników do zdefiniowania określenia  „Aborygen”. Rzeczywiście, ponieważ The Voice ma składać się z mianowanych członków „Aborygenów”, konieczne staje się zdefiniowanie tego pojęcia.

W rzeczywistości istnieje zupełne zamieszanie co do tego, kogo należy uważać za „Aborygena”, w jaki sposób zostanie wybranych dwudziestu czterech członków Głosu (The Voice) i jakie będą uprawnienia tego „organu doradczego”. Rzeczywiście, w Australii wydaje się, że „aborygeniczność” rozwinęła się w amorficzną, niedefiniowalną koncepcję, która była stopniowo rozszerzana, aby objąć cechy kulturowe różniące się od populacji głównego nurtu. Stało się pojęciem niejasnym i  pustym naczyniem, którego szczegóły muszą wypełnić politycy, decydenci i twórcy trendów. W tym celu senator Pauline Hanson próbowała przedstawić projekt ustawy, który doprecyzowałby i zmienił proces identyfikowania się jako osoba „rdzenna”, ale większość senatorów nie zgodziła się na dyskusję nad projektem. [1]