polish internet magazine in australia

Sponsors

NEWS: POLSKA: Ministerstwo Obrony Narodowej przekazało, że we wtorek amerykańska Regionalna Grupa Wsparcia w Poznaniu zostanie przekształcona w Garnizon Sił Zbrojnych USA. „U.S. Army Garrison Poland" będzie ósmym stałym garnizonem sił zbrojnych USA w Europie i pierwszym stałym garnizonem wojsk amerykańskich w Polsce. * * * AUSTRALIA: 4,7 miliona Australijczyków otrzyma od 20 marca zastrzyk wsparcia z Centrelink. Odbiorcy renty starczej, renty inwalidzkiej i zasiłków dla opiekunów mogą spodziewać się podwyżki o 37,50 AUD na dwa tygodnie dla osób samotnych i 56,40 AUD dla par. Australijczycy polegający programowi JobSeeker otzymają więcej o 24,70 AUD na dwa tygodnie. * * * SWIAT: Na Kremlu odbywa się spotkanie Władimira Putina z prezydentem Chin Xi Jinpingiem, który przybył do Rosji z wizytą państwową. Rosyjski przywódca powiedział, że zapoznał się z planem uregulowania konfliktu na Ukrainie zaproponowanym przez Pekin. Po rozmowal wydano oświadczenie: Strona rosyjska pozytywnie ocenia obiektywne i bezstronne stanowisko strony chińskiej w kwestii ukraińskiej. Strony sprzeciwiają się wszelkim państwom i ich blokom szkodzącym uzasadnionym interesom bezpieczeństwa innych państw w celu uzyskania korzyści wojskowych, politycznych i innych. Strona chińska pozytywnie ocenia gotowość strony rosyjskiej do jak najszybszego wznowienia rozmów pokojowych.
POLONIA INFO: Projekcja filmu "WYSZYŃSKI" - ZEMSTA CZY PRZEBACZENIE" - Konsulat Generalny RP w Sydney, 10.03, godz. 18:30

sobota, 7 marca 2020

Wędrówki po Polsce: Cedynia – gród z ponad tysiącletnią historią

Herb Cedyni. Fot. L.Wątróbski
Cedynia to dziś niewielkie miasteczko, liczące niecałe 2 tys. mieszkańców, położone 80 km na południowy-zachód od Szczecina i najbardziej wysunięta na zachód miejscowość Polski. Najstarsza zapisana w dokumentach nazwa grodu – Cidini, pojawia się jeszcze przed rokiem 972. Dwa wieki później, w roku 1187, miejscowość nazywa się Zedin i Cedene, a w roku 1240 Ceden. Do wyzwolenia, w roku 1945, Cedynia nosiła niemiecką nazwę Zehden. Dzisiejsza jej nazwa jest zwyczajnym spolszczeniem.

Cedynia przeszła do historii jako miejsce dwóch wielkich historycznych walk: pierwszej w czerwcu 972 roku – a więc ponad tysiąc lat temu i drugiej w marcu roku 1945. Pierwsza bitwa, to klęska wojsk niemieckich, która miała miejsce za czasów pierwszego polskiego władcy księcia Mieszka I.


Jak podaje ks. Adam Naruszewicz w swojej „Historii narodu polskiego”… niewielka ilość historycznych wzmianek nie pozwalała na pewne do końca rozstrzygnięcie, gdzie się rozegrała i jaki miała przebieg bitwa cedyńska.

Współcześni historycy wojskowości przedstawiali też różne koncepcje jej przebiegu (m.in. Władysław Filipowiak, Benon Miśkiewicz). Co do jednego byli zgodni: bitwa cedyńska z 24 czerwca 972 roku rozegrała się w dwóch fazach. Potwierdza to wprost w swojej kronice biskup Thietmar:... na podstawie badań topografii, uzbrojenia i taktyki wojskowej wczesnego średniowiecza oraz najnowszej analizy źródeł historycznych stwierdzono, że było to poważne militarne starcie, w którym po obydwu stronach uczestniczyło nawet do kilku tysięcy żołnierzy. Można też już dziś stwierdzić z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, że bitwa rozegrała się właśnie pod Cedynią.

Jej skala poruszyła do żywego cesarza … jak w swojej kronice relacjonuje Thietmar. Zwycięska bitwa z niepokonanym dotąd wojskiem niemieckim umocniła panowanie Mieszka na Pomorzu. Do XIII wieku obszary te należały do Polski. Jemu zaś samemu bitwa przyniosła sławę przebiegłego i mądrego stratega.

Późniejsza przynależność miasta do Brandenburgii oraz rodu von Jagow trwała kilkaset lat.
Prawa miejskie otrzymało miasto dopiero w XIV wieku. Brak jest natomiast dokładnej daty i dokumentów, potwierdzających uzyskanie tych praw.


 Druga bitwa, w marcu roku 1945, rozegrana została prawie tysiąc lat później. Wycofujące się wojska niemieckie, spodziewając się ataku na Berlin, zajęły teren w zakolu Odry. Obszar ten stanowił punkt wyjścia do kontrataku na tyły wojsk radzieckich i polskich prących w kierunku stolicy Niemiec. Rozlokowano tam więc stanowiska artylerii, broni pancernej i gniazda karabinów maszynowych. Niemcy mieli też zapewnioną obronę z powietrza. Terenu bronił doborowy pułk SS „Solar”, w składzie dwóch batalionów piechoty morskiej i jednego batalionu spadochroniarzy. Dowódcą obrony odcinka Odry, był obergruppenführer SS Erich von den Bach-Zalewski, ten sam, który w sierpniu 1944 roku pacyfikował Powstanie Warszawskie. 

Od wschodu atakowały wojska radzieckie oraz 1 Samodzielna Brygada Moździerzy Wojska Polskiego. Przed atakującymi żołnierzami stanęło niezwykle trudne zadanie. Walki trwały kilka dni. W tym czasie oddziały niemieckie zostały całkowicie wyparte z przyczółka cedyńskiego i można było kontynuować zwycięski marsz na Berlin.

Po zakończeniu II wojny światowej Cedynia znalazła się w granicach Polski. Dziś to niewielkie miasteczko, położone przy granicy z Niemcami, staje się miejscowością nastawioną na turystykę. W mieście można zobaczyć wiele ciekawych zabytków – m.in.: kościół i klasztor z XIII wieku, ratusz miejski z XIX wieku i wieżę widokową z XIX wieku. Warto też zajrzeć do muzeum i cedyńskiego punktu informacji turystycznej.                                                                                         

 
 
 
 
Najciekawszy jest kościół p.w. Narodzenia NMP z przełomu XIII/XIV wieku. W jego wnętrzu znajdują się dwie płyty nagrobne oraz ołtarz barokowy z roku 1720. Ciekawy jest także klasztor cysterek pochodzący z XIII wieku. Klasztor zbudowano na sąsiadującym z grodem wzgórzu. Po reformacji i jego kasacie istniała tam szkoła dla panien szlacheckiego pochodzenia. Później przekształcony został w folwark, a następnie był siedzibą Poczty Królewskiej.                                    

 
Ratusz, zbudowany w roku 1840, jest obecnie siedzibą Urzędu Miejskiego. Dzisiejszy ratusz wzniesiono na miejscu starego, wzniesionego tam w XVI wieku. W pobliżu ratusza znajduje się muzeum miejskie oraz punkt informacji turystycznej, gdzie można kupić m.in. monety pamiątkowe, znaczki, foldery, widokówki itp.

Muzeum zajmuje się na parterze kamienicy. Założone zostało w roku 1966 - w Milenium Państwa Polskiego. Placówka posiada zbiory z zakresu paleontologii, archeologii, etnografii, historii wojskowości i sztuki.

Herbem Cedyni jest tarcza o srebrnym polu, w którym znajduje się pół czerwonego orła brandenburskiego ze złotymi szponami i dziobem oraz pół czerwonego koła z pięcioma szprychami. Miasto najlepiej podziwiać można z wieży widokowej, górującej nad miastem.

tekst i zdjęcia Leszek Wątróbski

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy