Olimpijskie obrachunki i porachunki

Znicz zgasł, dys­ku­sja dopiero roz­go­rzała. Dla lon­dyń­skich Igrzysk nasze oceny to sprawa dru­go­rzędna. Bo na pla­nie pierw­szym była wspa­niała, barwna rywa­li­za­cja spor­towa, ory­gi­nal­nie opra­wiona, z dzie­siąt­kami bohaterów.
O tym przyj­dzie jed­nak pisać przy kolej­nej oka­zji. Podob­nie jak o wadach współ­cze­snej olim­pij­skiej filo­zo­fii, wedle któ­rej np. w kolar­stwie, koszy­kówce, teni­sie mogą star­to­wać rze­czy­wi­ście naj­lepsi na świe­cie, a boks czy piłka kopana są wyda­rze­niami pery­fe­ryj­nymi. I wedle któ­rej włą­cza­nie oraz wyłą­cza­nie spor­tów z pro­gramu odbywa się tro­chę na zasa­dzie taso­wa­nia kart.
To wszystko fak­tycz­nie plan pierw­szy, lecz dla nas teraz pierw­szym jest wła­sny rachu­nek zysków i strat. Medali 10; 2plus 2 plus 6 – wg. kolo­rów i war­to­ści. Miej­sce w tabeli szo­ku­jąco odle­głe. Dla bar­dziej zado­wo­lo­nych– na koniec 3 dzie­siątki, dla zwo­len­ni­ków tonu kry­tycz­nego – na otwar­cie czwar­tej. Bo 30–31 wespół z repre­zen­ta­cją Azer­bej­dżanu. Na 204 repre­zen­ta­cje pań­stwowe. Dla jed­nych recen­zen­tów jest to tylko powtórka z poprzed­nich igrzysk, dla innych porażka, co się zowie; taka, jakiej od pół wieku sport nie zaznał.

Nie myślę dys­ku­to­wać w kate­go­riach suchej sta­ty­styki. Takie inter­pre­ta­cje ranią ducha sportu, choć niby są jego wierną foto­gra­fią. Ale tylko – niby… Bo np. dla mnie złoto Toma­sza Majew­skiego jest warte dwóch zło­tych medali, jako że powtó­rzone w obro­nie tytułu, a to sztuka arcy­trudna. Złoto cię­ża­rowca Adriana Zie­liń­skiego – podob­nie, bo osią­gnięte w ataku „z dru­giego frontu”, nie­spo­dzia­nie; sre­bro pani Bogac­kiej – dla mnie – jak złoto, bo na star­cie i nie­jako wyśnione w zło­tym śnie; sre­bro Anity Wło­dar­czyk – też jak naj­wyż­sze miej­sce na podium, bo uzy­skane w kontr­ataku na fini­szu… I tak dalej.
Co medal – to czło­wiek, a co czło­wiek – to kawa­łek histo­rii sportu oraz obra­zek jakby z innej bajki. Bądźmy mądrze sprawiedliwi.
Fakt – balon ocze­ki­wań napom­po­wano nad­mier­nie. Aspi­ra­cje wmó­wiono naro­dowi ponad zdrowy roz­są­dek. Repre­zen­ta­cję roz­dęto bez­sen­sow­nie. I jest – co jest. Obra­chunki ple­cione z pora­chun­kami. Co ana­li­zie dotych­czas głębi nie przy­daje, a odpo­wie­dzi na pyta­nia nie nie­sie. Począw­szy od tego: dla­czego w nor­mal­nym na dla sportu bilan­sie rado­ści i łez zawodu – ta druga szala była tak obcią­żona. „Nie wiem, jak to się stało…; czuję się winny, winna… itd.” Prze­grana bywa czymś przy­krym, lecz nor­mal­nym, ale spor­tow­cowi są opie­ku­no­wie winni pomoc w odpo­wie­dzi na pyta­nie: dla­czego, i – gdzie błąd. Takich odpo­wie­dzi mi bra­kuje… Tylko mnie? W pierw­szym rzę­dzie tym, któ­rych wysta­wiono do zadań, któ­rych pod­jąć nie mogli.
Cze­kam też na upo­wszech­nie­nie innych poglą­dów, które dziś gło­szę i  opa­truję zna­kiem zapytania.
1. Jeśli sfor­mo­wano tak wielką repre­zen­ta­cję, to - jaka była pod­stawa wyboru? Poza mini­mami i w paru przy­pad­kach uzna­niem dla mistrza pechowo dotknię­tego kon­tu­zją na dro­dze przy­go­to­wań? Ocenę goto­wo­ści okre­śla prze­cież nie „biu­ro­kra­cja”, lecz wie­dza o sta­nie spraw dnia! I nie siła związ­ko­wych słów o szan­sach, lecz moc zim­nych fak­tów dnia. Prze­pra­szam, kto to oce­niał, kto ste­ro­wał, pro­gra­mo­wał kon­tro­lo­wał, i jak się owe kon­trole odby­wały? Był jakiś sztab olim­pij­ski, jak drze­wiej, organ robo­czy, upier­dli­wie docie­kliwy, pra­cu­jący nie raz w tygo­dniu, lecz codzien­nie? Kto kon­kret­nie fir­mo­wał te dzia­ła­nia? PKOl? Nie, on współ­działa – akre­dy­tuje, ubiera, trans­por­tuje, odbiera przy­rze­cze­nia. Mini­ster­stwo? Niby tak. Finan­suje przy­go­to­wa­nia, a wia­domo – kto płaci, odpo­wiada. Urzę­dowo, przed podat­ni­kiem także. Związki spor­towe, na które dziś inni psio­czą? Tak! Z tym, że one wyko­nują „zada­nia zle­cone” – nie są bytem poza wpły­wem, kon­trolą i oceną. Są lep­sze, gor­sze, w kry­zy­sie, nowo­cze­sne i archa­iczne, ale…
Czyli – kto, jak, dla­czego? Pod­py­ta­nia: Jaki jest stan facho­wych kom­pe­ten­cji owego organu, o któ­rym piszę, że nie wiem, czy ist­niał i kie­ro­wał? Jak zdał egza­min z wie­dzy o przed­olim­pij­skiej sytu­acji w spo­rcie świa­to­wym? Kto wymy­ślił taki pro­gram przy­go­to­wań i dla­czego nie wpro­wa­dzał korekt? Cytuję: „Mini­ster­stwo tylko w tym roku wydało na sport wyczy­nowy 120 mln zł, z czego więk­szość poszła do indy­wi­du­al­nych pro­gra­mów i ście­żek spor­tow­ców w „Klu­bie Lon­dyn”. Medale zdo­było jed­nak led­wie osiem ze 107 osób finan­so­wa­nych w ten spo­sób i obec­nych w Lon­dy­nie, a ponad 40 innych w ogóle nie zakwa­li­fi­ko­wało się na igrzy­ska. Ponad połowa zajęła miej­sca poza pierw­szą ósemką. Meda­li­ści Bogacka i Bonk nie byli w ogóle w żad­nym pro­gra­mie.” Czyli – nie tylko suma wydat­ków, jak suge­rują nie­któ­rzy, lecz ich celowość…
2. Czy lon­dyń­skiej „sumy olim­pij­skiej” nie uznać wresz­cie za wier­niej­sze odbi­cie stanu naszego sportu niż np. jej wie­lo­krot­ność, jeśli mia­łaby być dziec­kiem sztucz­nego poczę­cia? Jaki wygląda teraz owa pira­mida – od sportu szkol­nego, obo­wiąz­ko­wego wf w pod­sta­wie, przez „mun­du­rowy”, aka­de­micki, junior­ski i senior­ski w swej począt­ko­wej fazie? „Orliki”? OK, pięk­nie, ale same z sie­bie sportu nie zbu­dują. Są, czy padły Uczniow­skie Kluby Spor­towe, „dziecko” śp. Ste­fana Pasz­czyka i w pew­nej mie­rze też posła Zbyszka Pacelta? Ile godzin wf ( i jakiej jako­ści) dla mło­dego rodaka? Sek­cje junior­skie w klu­bach – jest, ile było? Zawsze było za mało, podej­rze­wam, że teraz jest… zresztą niech sam ruch spor­towy pora­chuje… Prze­pra­szam, ale coś mi się wydaje, że w ogóle lon­dyń­ska repre­zen­ta­cja mogła się mieć do ogól­nego stanu naszego sportu AD 2012, jak sta­diony, które wybu­do­wa­li­śmy na EURO 2012 do spor­to­wej war­to­ści PZPN-owskiej piłki….
Cze­kam na głos pole­miczny władz wobec takiej reflek­sji, bądź na jej twór­cze wresz­cie roz­wi­nię­cie… O Igrzy­skach będzie jesz­cze długo oraz namięt­nie. Także ja nie myślę pióra zawie­szać na kołku. W końcu coś takiego zda­rza się raz na cztery lata i ma tyle warstw, że… głowa mała.

Andrzej Lewandowski
Studio Opinii