Dura lex sed lex. Absurdy prawa w Australii

Niedziela w Wiktorii bez różowych spodni. Prawda czy fałsz?

Australia dla wielu Polaków, ba! Europejczyków, jawi się jako kraina marzeń. Dalekie antypody to miejsce, w którym pogoda jest łaskawsza, ludzie sympatyczniejsi, gdzie żyje się po prostu lepiej. Ale wygląda na to, że Australijczycy oprócz wielkich pustyń mają też wielkie poczucie humoru. Dlaczego? Zaraz wyjaśnię.

Słownik języka polskiego to księga, po którą sięgamy, gdy nie jesteśmy pewni znaczenia jakieś słowa. Czasy mamy niepewne, podobnie jak autorytety… Sprawdźmy więc, czym według słownika jest ‘prawo’.

Baśniowo i bajkowo o Henryku Sienkiewiczu

Henryk Mordasewicz: Portret Henryka Sienkiewicza,
1899.  (public domain)

Nie ma chyba Polaka, który by nie znał nazwiska Sienkiewicz. O jego geniuszu pisano między innymi: „Twórczość Sienkiewicza jest mocna, bujna, zdrowa i nieporównanie żywotna (...) To jest wielkie, wielkie drzewo. Potężnie zwarte zrośnięte rdzeniem swoim z ziemią matką. Na bujnych konarach jego śpiewają w każdy czas ptaki natchnienia jasną, roznośną pieśń życia. I choć zima, i burza, śpiewają one podniebne ptaki pieśń wiosny i słońca”[1]. Autor ten zresztą nie tylko na stałe wpisał się w naszą świadomość narodową lecz także zdobył  sobie trwałe miejsce w literaturze światowej.

Nic nie zapowiadało tak wielkiego sukcesu. Dnia piątego maja 1846 roku we wsi Wola Okrzejska przyszedł na świat nowy członek rodziny Sienkiewiczów. Niemowlę otrzymało cztery imiona Henryk Adam Aleksander Pius. W latach chłopięcych Henryk nie był bynajmniej cudownym dzieckiem. Wychowany na wsi lubił przyrodę, dobrze się czuł też w zamożnych dworach swoich krewnych. Z najwcześniejszych lektur zapamiętał Śpiewy historyczne Niemcewicza oraz Przypadki Robinsona Cruzoe Daniela Defoe. Po przeczytaniu życiorysu Napoleona zapragnął zostać wielkim wodzem, o zawodzie pisarskim jeszcze nie myślał. Dopiero lata młodzieńcze i późny wiek dojrzały przyniosły m.in. Humoreski z teki Worszyłły (1872), Szkice węglem, nieśmiertelną  „pisaną w niemałym trudzie” Trylogię (1883–1888), słynne na cały świat Quo vadis (1894) czy Krzyżaków (1900).

Ignacy Krasicki poucza

Portret Ignacego Krasickiego pędzla Per
 Kraffta (starszego) z ok. 1767 roku.
Fot. Wikipedia (domena publiczna)

Ignacy Krasicki, zwany „księciem poetów”, jest niewątpliwie najwybitniejszym przedstawicielem polskiego oświecenia. Książę Biskup Warmiński sięga do klasycznego hasła „bawiąc – uczyć” i poprzez literaturę realizuje jeden z ważniejszych postulatów epoki – nakaz dydaktyzmu: jego dzieła, pomimo lekkiej a nawet zabawnej formy, dotykają trudnych tematów, piętnując ludzkie przywary – czasami w dość przewrotny sposób. Poprzez śmiech i  zabawę Krasicki wskazuje właściwe do naśladowania postawy...

Jedną z bardziej rozpoznawalnych bajek Ignacego Krasickiego jest Jagnię i wilcy. W tym utworze autor przedstawia nam dość brutalny świat: oto samotne jagnię zostało napadnięte przez wilki, które nie dość, że owo jagnię pożerają, to dodatkowo nadają temu czynowi rangę wytłumaczalnego i zgodnego z regułami, jakie rządzą światem: "Smacznyś, słaby i w lesie!". Okazuje więc się, że wilki miały pełne prawo wykorzystać jagnię, w tym świecie słaby i samotny nie ma żadnych szans.

Pierwszy Mistrz – czyli kilka słów o twórczości Jana Kochanowskiego

Jan Kochanowski z Urszulką .Fot. Obraz
 Władysława Łuszczkiewicza (1828 - 1900)

Jan Kochanowski - najwybitniejszy, aż do czasów Mickiewicza i Słowackiego, poeta Polski stał się synonimem renesansu na terenach Rzeczpospolitej. Wg niego życie doczesne na ziemi nie jest tylko przystankiem przed wiecznością i nie należy uprawiać ascezy, a cieszyć się i radować teraźniejszością – z uwzględnieniem przewrotności losu i stoickim przyjęciem ewentualnych nieszczęść, jakie mogą na nas spaść. Ciekawej analizy twórczości Jana z Czarnolasu - autora słynnych fraszek, pieśni i trenów dokonała dla Bumeranga Polskiego Katarzyna Podjaska - nauczycielka języka polskiego z Wrocławia. 

Renesans to epoka, która nastała po czasach zwanych średniowieczem. Ten trwający kilka wieków okres charakteryzował się jednolitością kultury i sztuki – zwaną uniwersalizmem. Oczywiście, na przestrzeni wieków (w końcu średniowiecze to kilkaset lat) wzorce osobowe i kanony zachowań ulegały mniejszym lub większym zmianom – niemniej, jesteśmy w stanie wyodrębnić zjawiska typowe dla całej epoki średniowiecza, np. teocentryzm (stawianie Boga w centrum zainteresowań kultury), hagiografia (żywoty świętych) czy anonimowość tekstów. Tymczasem od ok. końca XIV w. we Włoszech zaczęła powoli kiełkować nowa formacja kulturowa ochrzczona mianem renesansu właśnie i powoli, powoli przez XV, XVI i początek XVII wieku przetoczyła się przez całą ówczesną Europę.

"Legendy polskie". Odlotowa reaktywacja polskich baśni

Kadr z filmu "Smok" w reżyserii Tomasza Bagińskiego.
fot. materiały promocyjne

Dobre, bo polskie – zwykło się mawiać dawnymi czasy – i w odniesieniu do takich zjawisk jak na przykład pierogi, plaża w Juracie czy słynne kombinowanie powiedzenie to właściwie się sprawdza. Jednakże bardzo trudno znaleźć współczesne potwierdzenie tychże słów. Bo też i gdzie tu szukać? Na pewno nie w polityce czy np. w motoryzacji albo w polskim kinie... Ale zaraz, zaraz – w kinie? Ano właśnie w kinie rozumianym jako przestrzeń artystycznych działań „dobre, bo polskie” nabiera nowych znaczeń – i to dzięki Tomkowi Bagińskiemu i Allegro. Ale po kolei. 
 
Tomek Bagiński to znany i uznany twórca krótkometrażowych filmów animowanych. W 2002 roku jego Katedra była nominowana do Oscara a rodzimych widzów zaskarbił sobie animowaną historią polski (o tym zresztą jeszcze opowiem innym razem). Allegro chyba nikomu nie trzeba przedstawiać – potentat na rynku zakupów internetowych i, jak się okazuje, mecenas polskiej sztuki. Oba te podmioty (bo trudno Allegro nazwać człowiekiem) zawarły współpracę, w wyniku której powstała seria krótkometrażowych filmów z serii „Legendy Polskie”. Już sam pomysł, aby odgrzebać i na nowo przedstawić polskie legendy i baśnie wydaje się być trafiony, ale to jakość wykonania projektu przykuwa uwagę do monitora.