Powstanie wielkopolskie 1919 – chlubny wyjątek od złej reguły

Polskie powstania (1794-1944) w większości miały ten wspólny mianownik, że nie były ani przygotowane, ani wsparte z zewnątrz. Że zaś przeciwnik był silniejszy, one powstania z reguły kończyły sie klęską i represjami. Od tej nieszczęsnej zasady jest kilka chlubnych wyjątków, i są to powstania w Wielkopolsce i na Śląsku.

Dobry czas na wybuch

Już sam czas wybuchu powstania wielkopolskiego (koniec grudnia 1918) wyróżnia je in plus od innych polskich zrywów. Walka rozpoczęła sie bowiem, gdy Niemcy były pokonane w wielkiej wojnie, i w dodatku opanowane rewolucją (najpierw obalono monarchię, a później walczyli socjal-demokraci z komunistami spod znaku Związku Spartakusa).

W ciemną noc 13 grudnia…

Gen. Jaruzelski zdecydowal o wprowadzeniu
stanu wojennego na obszarze całej Polski
od 13 grudnia 1981 r. Fot. archiwum

W przededniu kolejnej rocznicy wprowadzenia stanu wojennego – powracają dyskusje dotyczące zasadności i legalności tej decyzji. Powoływane są argumenty za i przeciw, padają oskarżenia oraz słowa obrony.

W szumie medialnym przebija się jednak „solidarnościowa” i „antykomunistyczna” narracja, zgodnie z którą stan wojenny wprowadzony został nielegalnie oraz stanowił wyraz zdrady narodowej. Jest oczywistym, że działacze „Solidarności” i ich rodziny będą wspominać wprowadzenie stanu wojennego skrajnie negatywnie, a ich ówcześni antagoniści – będą próbować uzasadniać i racjonalizować decyzję podjętą przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego. W powyższym zakresie nikt nikogo nie przekona i nie w tym rzecz. Chodzi wyłącznie o ocenę opartą na prawdzie historycznej, wolną od subiektywnych opinii – tak aby pokolenia nie będące świadkami tamtych wydarzeń miały w miarę obiektywny ogląd ówczesnej sytuacji.

Kard. Hlond, ojciec duchowny narodu odrodzonego i zniewolonego

Reprodukcja litograficzna (Księgarnia Świętego
 Wojciecha, Poznań) portretu kardynała Augusta
 Hlonda, wykonanego przez Efrema Marię
 z Kcyni (Stansiława Klawittera). Około roku 1935.
Rys. Wikimedia commons

 W 2023 r. obchodzimy 75 rocznicę śmierci kard. Augusta Hlonda, prymasa Polski, który po zaborach m.in. zreorganizował kościelne struktury w II RP oraz powołał Towarzystwo Chrystusowe opiekujące się Polonią. W czasie II wojny światowej zabiegał o polski interes narodowy, a po niej konsekwentnie walczył z komunistyczną laicyzacją społeczeństwa.

Czcigodny Sługa Boży August Hlond urodził się 5 lipca 1881 r. na pograniczu Brzęczkowic i Mysłowic. Od szóstego roku życia uczęszczał do szkoły ludowej w Brzezince. Do Towarzystwa św. Franciszka Salezego (salezjanów) wstąpił 13 października 1896 r. W latach 1900-1909 był wychowawcą, nauczycielem oraz redaktorem „Wiadomości Salezjańskich”. Pracował kolejno w Oświęcimiu, Krakowie, we Lwowie i  Przemyślu, gdzie założył nową placówkę salezjańską. W 1909 r. został dyrektorem salezjańskiego zakładu wychowawczego w Wiedniu, a po dziesięciu latach gorliwej pracy był już inspektorem rozległej prowincji salezjańskiej, obejmującej Austrię, Węgry i południowe Niemcy.

Fałszywy mit Nocy Listopadowej

Zdjęcie pomnika (pl. Saski) ku czci zamordowanych
 oficerów, wystawionego w 1841 i rozebranego
 w 1917 roku. Fot. public domain

"Noc listopadowa” to znany dramat Stanisława Wyspiańskiego (opublikowany w 1904r.), będący w moich czasach szkolnych lekturą obowiązkową. Opisuje on pierwsze godziny jednego z licznych „politycznych szaleństw” w XVIII i XIX wieku, zwanych powstaniami narodowymi, w tym przypadku Powstania Listopadowego z 1830 roku.

Legenda tego „czynu niepodległościowego” głosi, że oto grupa patriotycznej młodzieży wojskowej pod wodzą podporucznika Piotra Wysockiego (niski stopień oficerski), niesiona patriotycznymi uczuciami wywołała powstanie narodowe, którego konsekwencją była wojna polsko-rosyjska lat 1930/31. Dodatkowo panuje przekonanie, że powstanie to miało realne szanse powodzenia militarnego i politycznego, gdyż strona polska dysponowała blisko stutysięczną, dobrze wyszkoloną armią (Wojsko Polskie w ramach Królestwa Polskiego), dowodzoną w większości przez napoleońskich generałów (tj. polskich oficerów walczących w wojnach napoleońskich po stronie Francji), a w Królestwie działał Sejm i administracja polska.

Historia Polskiego Ośrodka w Marayong. Historia miłości i służby

- Malutki domek stał wśród 26 akrów płaskiego pola zarośniętego trawą...  Kilka starych rozpadających się szop i kurniki stanowiły całe gospodarstwo - Tak wspomina s. Joanna, jedna z pierwszych sióstr Zgromadzena Najświętszej Rodziny z Nazaretu, która zamieszkała w Marayong w dalekiej zachodniej dzielnicy metropolii sydnejskiej  w 1954 roku. Od tego czasu rozpoczął się rozwój polskiego ośrodka katolickiego: najpierw sierociniec (Dom Dziecka), potem szkoła podstawowa i  średnia aż wreszcie  budowa o wyjątkowej architekturze kościoła polskiego. Później powstał Dom Emeryta a następnie całe osiedle domków  dla seniorów. W końcu Ośrodek Opieki – Holy Family Aged Care Services. 

O historii dzialalności sióstr nazaretanek i  polskiego ośrodka katolickiego w Marayong pisze Izabela Gendera-Bres z Holy Family Services. 

Wraz z masowym napływem Polaków do Australii, w końcu lat 40-tych i na początku 50-tych XX w., zaistniała wyraźna potrzeba powstania polskiego ośrodka, który zapewniłby opiekę nad dziećmi podczas pracy rodziców. Pojawił się również problem opieki nad sierotami. Potrzeby te rozumiał doskonale ówczesny kapłan Polonii Sydney, ks. Franciszek Arciszewski CM, który przez istniejącą już Komisję Oświatową zaczął propagować ideę powstania Polskiego Domu Dziecka. Powołany został Komitet Budowy Domu Dziecka, któremu przewodniczył ks. Wojciech Sojka. Na lata 1952 i 1953 przypada gorączkowy okres pracy Komitetu nad zebraniem funduszy. Ze względów finansowych wybrano miejsce na peryferiach Sydney – Marayong, gdzie ceny gruntów były w tym czasie przystępniejsze.