Prof. Michał Kleiber: Przede wszystkim ekologia planety

Henryk Arctowski w Waszyngtonie, 1940 r.
Fot. Public domain (Wikipedia)

Dokładnie dziś, 15 lipca, 150 lat temu urodził się Henryk Arctowski – pionier ochrony ekologicznej stref polarnych. To właśnie na podstawie badań Arctowskiego powstało wiele nowych, odkrywczych hipotez naukowych. O polskim prekursorze badań w Antarktyce i  jego kontynuatorach pisze prof. Michał Kleiber. 

Całoroczne stacje naukowo-badawcze w Antarktyce posiada zaledwie 20 państw, mających w ten sposób dostęp do tego największego naturalnego „laboratorium przyrody”, możliwość prowadzenia ambitnych programów badawczych i współpracy międzynarodowej. Ekstremalne warunki klimatyczne panujące w Antarktyce, wysokie wymagania dotyczące ochrony środowiska i ogromne trudności logistyczne związane z utrzymaniem stacji badawczych oraz realizacją programów naukowych sprawiają, że rejon ten stał się również laboratorium testowania nowych technologii. Jest jednym z najważniejszych rejonów badań nad zmianami ekologicznymi planety.

Prof. Flejterski: Musimy myśleć globalnie i systemowo

Prof. Stanislaw Flejterski

- Byłem zawsze człowiekiem nieradykalnym,  zwolennikiem umiaru, ewolucji, a nie rewolucji , odrzucania skrajnych  ocen.  Świat odznacza się wielością barw i odcieni. Szukam wyważonych ocen i… przeważnie   mam rację. Na ogół  umiarkowane oceny są bliższe prawdy - mówi prof. dr. hab. Stanisław Flejterski  wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej w Szczecinie, członek  Komitetu Nauk o Finansach PAN (2007-2019) w rozmowie z Leszkiem Wątróbskim. 
 
- Jest Pan ekonomistą i finansistą...

 - ...gdy zatem  wypowiadam się niekiedy  na inne tematy, to  z pozycji obywatela, podatnika, wyborcy, uważnego obserwatora życia publicznego czy wreszcie ojca i dziadka. To są  powody  do zabierania głosu na tematy ogólnie uznawane za  ważne . Nie jest mi   wszystko jedno, co dzieje się  i co będzie się działo   u nas  i  obok nas.     
Ekonomia i finanse są uważane nieprzypadkowo za najbardziej nieścisłe wśród ścisłych oraz  za najbardziej ścisłe wśród nieścisłych. I to jest prawda. My bowiem w ekonomii opisujemy, mierzymy, porównujemy, objaśniamy, oceniamy , proponujemy, czasem formułujemy sygnały wczesnego ostrzegania. Natomiast  jeśli chodzi o prognozowanie , wszyscy mamy spory  kłopot. Mimo to   pewne procesy należy przewidywać i   można przewidzieć. I można mieć uzasadnione  obawy, jak długo jeszcze  potrwa ten relatywnie  dobry czas. Oby jak najdłużej. Jednak   za rok, dwa lub trzy  nasza sytuacja   może być znacznie gorsza. Jest się czym martwić, przykładowo   poziomem  naszego  oficjalnego zadłużenia, wynoszącego  dziś około bilion złotych .Bilion czyli tysiąc miliardów… To wszystko jest dość kruche…

Do Krakowa nadchodzi moda na ekologię!

Fot. Mat. prasowe Cracow Fashion Awards 2017

Nadchodzi moda na ekologię! Pokaże ją 9. edycja Cracow Fashion Week (10-18 marca 2018), który organizuje  Szkoła Artystycznego Projektowania Ubioru we współpracy z miastem Kraków i Krakowskim Biurem Festiwalowym. Wydarzenie odwiedzi wielu międzynarodowych gości ze świata fashion.

„Fashion & Ecology” - hasło przewodnie Cracow Fashion Week – przypomni, jak bardzo współczesny świat potrzebuje nowego spojrzenia na projektowanie i produkowanie odzieży. Polska moda ma w tej kwestii wiele do powiedzenia, czego przykładem są działania młodych marek, które tworzą często w duchu ekologicznym, zgodnym z zasadami zrównoważonego rozwoju i uczciwego handlu. Działania CFW wspierają ponownie międzynarodowe organizacje zajmujące się tym tematem - Fashion Revolution Poland oraz Fundacja Kupuj Odpowiedzialnie, koordynująca w Polsce kampanię Clean Clothes. W czasie całego tygodnia będą wspierać promocję ekologicznego myślenia, nie tylko w modzie, ale także w codziennym życiu.

Spór o Puszczę Białowieską w Trybunale UE

W Puszczy Białowieskiej zamarło już ponad milion drzew...
Fot. You Tube printscreen (Lasy Państwowe)

W ostatnich miesiącach zrobiło się  głośno o Puszczy Białowieskiej  -  jednym z najcenniejszych obiektów przyrodniczych Europy i Polski. To polskie dziedzictwo narodowe.   Jeszcze w 2007 r. Puszcza tętniła życiem. Obecnie na tym terenie zamarło już ponad milion drzew bo w niebezpiecznym tempie rozwinęła się populacja szkodnika - kornika drukarza . Puszcza ginie. Leśnicy  rozpoczęli walkę z  owadem, usuwając  świeżo zaatakowane drzewa.  W końcu lipca Trybunał Sprawiedliwości UE   zakazal wycinki. Teraz  Komisja Europejska zarzuciła polskim władzom, że nie respektują postanowienia Trybunału  i wystąpiła o nałożenie kar. Minister środowiska odrzucał oskarżenia i złożył wniosek o uchylenie zakazu. 
  
W poniedziałek przed Trybunałem Sprawiedliwości w Luksemburgu odbyło się wysłuchanie w sprawie  nakazu zaprzestania wycinki  drzew w Puszczy Białowieskiej. KE zarzuciła polskim władzom, że nie respektują postanowienia unijnych organów. Minister środowiska  Jan Szyszko powiedział, że Polska podporządkowała się całkowicie nakazowi wstrzymania wycinki w Puszczy Białowieskiej i prowadzi działania tylko tam, gdzie służy to zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego. Niemniej już na początku sierpnia minister resortu, który jest jednocześnie profesorem nauk leśnych  ostrzegał pisząc do Trybunału Sprawiedliwości UE, że wstrzymanie wycinki w Puszczy Białowieskiej, czego chce Komisja Europejska, spowoduje szkody w środowisku o szacowanej wartości 3,2 mld zł.

Owady jako oręż w walce z plastikowymi śmieciami? Jak?!

Czy nieoczekiwane upodobania kulinarne motylicy

(Galleria mellonella) uczynią z niej oręż w walce

z plastikowymi śmieciami?. Fot. Medium#Publiczne

Naukowcy z Kantabrii i Cambridge dokonali niezwykle ciekawego odkrycia. Larwy pospolitego motyla, które pasożytują na pszczołach, wykazały się nieoczekiwanym apetytem na jeden z najpopularniejszych gatunków plastiku.

Wszystko zaczęło się przez przypadek. Federica Bertocchini pracuje w hiszpańskim Instytucie Biomedycyny i Biotechnologii w Kantabrii. Oprócz pracy naukowej zajmuje się także amatorskim pszczelarstwem. To właśnie ta pasja podsunęła jej pomysł na badania, które doprowadziły do intrygującego odkrycia. Naukowczyni oczyszczała swój ul z larw motylicy, zwanej także barciakiem większym. Ten insekt pasożytuje na pszczołach zjadając wosk. Bartocchini zbierała szkodniki do siatki foliowej. Gdy uporała się z ulami, ze zdumieniem spostrzegła, że robaki uciekły przez wygryzione w folii otwory. To podsunęło jej pomysł na eksperyment.

Smog. Usankcjonowana normalność Polski

Smog w styczniu był uciążliwy w polskich miastach.
Powodował zagrożenie dla zdrowia. Fot. Magdalen /Flickr cc

Zanieczyszczenie powietrza jest jednym z najważniejszych problemów w Polsce. Pył zawieszony PM10, benzo(a)piren w pyle PM10, pył zawieszony PM2,5 i inne zanieczyszczenia to polska codzienność. Niestety normy zanieczyszczeń w naszym kraju są tak skonstruowane, że nawet za 20-to krotne przekroczenie, nie ma żadnych zdarzeń następujących. Gdyby podobne zanieczyszczenia, co w Krakowie, Rybniku, a nawet w Warszawie występowały w Paryżu, prawdopodobnie ogłoszono by stan klęski i zagrożenia życia, zakazując ludziom wychodzenia z domów. W Japonii przy takim zanieczyszczeniu – ewakuowano by miasto. Tymczasem metaliczny posmak w ustach, zatkany nos, podrażnione oczy, to nasza codzienność, to nasz standard, to nasza usankcjonowana normalność = nienormalność. Nasza władza pcha w ten smog polskie dzieci, tak drogo opłacane z zaciąganego długu. Chociaż to w sumie nie ma znaczenia, bo w mieszkaniach wcale nie jest lepiej!

Można z całą odpowiedzialnością powiedzieć, że w kontekście ochrony środowiska, w wymiarze jakości powietrza ponieśliśmy systemową porażkę i to, co mamy jest wynikiem udawania przez lata, że nie ma problemu. Chociaż źródła są jednoznaczne i były znane już przed laty. Nie zrobiono niczego, żeby poprawić naszą sytuację, czy to na poziomie systemowym, czy tez na poziomie indywidualnym.

Weekend protestów przeciwko CETA I TTIP w Polsce

Protest w Niemczech przeciwko TTIP i CETA.
 Fot. J.Huber (creative commons)

Na dziś a także jutro przewidziane są wielkie demonstracje w Polsce przeciwko  CETA – umowie o wolnym handlu UE z Kanadą postrzeganej jako „koń trojański”  TTIP – podobnej umowy z USA. Organizatorzy protestu nie chcą GMO i przetworzonej amerykańskiej żywności. Przeciwko umowom są zarówno środowiska lewicowe jak i prawicowe.  Takiego porozumienia ponad podziałami nie było od słynnych protestów przeciwko ACTA.

6 października Sejm przyjął uchwałę, że będzie ratyfikować umowę CETA, mimo że Komisja Europejska chciała, żeby pominąć przy jej ratyfikacji decyzję narodowych parlamentów. Sejm będzie  ratyfikować umowę większością 2/3 głosów.

Co osiągnięto w Paryżu w sprawie klimatu?

Zakończenie konferencji klimatycznej w Paryżu. Fot. COP

Z wielką pompą anonsowany i po dwóch tygodniach zamykany szczyt klimatyczny w Paryżu zakończył się bez konkretnych postulatów i decyzji. Wyrażono chęć doprowadzenia do obniżenia temperatury na świecie o 1.5 st. Celsjusza ale nie przedstawiono mapy drogowej aby to osiągnać. Przyjęto natomiast polskie postulaty – m.in. zalesianie jako element w redukcji gazów cieplarnianych (CO2) . Analizę szczytu klimatycznego ONZ w Paryżu, który ściągnął tam  przywódców 190 krajów dokonuje  Dominika Cocić na portalu dziennik.pl.

Autorka artykułu pisze:
Cudów po tym szczycie mogli oczekiwać tylko naiwni. W walkę z ociepleniem globalnym zaangażowana jest od lat na dobrą sprawę tylko Unia Europejska. Wielkie, światowe gospodarki: Chiny, USA, Rosja, Indie znacznie mniej entuzjastycznie do tego podchodzą.

Festival of Dangerous Ideas: Naomi Klein - nadszedł czas na śmiałość

Naomi Klein na Festiwalu Dengerous Ideas w SOH.
Fot.YouTube printscreen

Czy  należy zalegalizować narkotyki? Czy roboty zastąpią w  przyszłości pracowników? I czy powinniśmy mieć prawo umierać na własne życzenie? A także najbardziej głośny temat ostatnich miesięcy co jest przyczyną, że nagle znaleźliśmy się w samym środku światowego kryzysu uchodźczego. To tematy poruszane na tegorocznym festiwalu niebezpiecznych ideii - Festival of Dangerous Ideas   w  Sydney, który odbył się 5 i 6 września.

 Każdego roku, Festiwal Niebezpiecznych Ideii sprowadza czołowych myślicieli z całego świata do Sydney Opera House do debaty na temat ważnych problemów naszych czasów. Teraz w siódmym roku, dwa dni wrześniowej  imprezy spowodowaly burzę mózgów  w tematach takich jak   uzależnienia, cybersexism, cenzura, sztuczna inteligencja, otyłość a takze to, co ma kapitalizm do zmian klimatu i  problemu uchodźców.

W tym roku głównymi mówcami  byli: Paul Krugman z New York Times, brytyjsko-pakistanski dziennikarz i filmowiec Tariq Ali, australijski dziennikarz Peter Greste i kanadyjska dokumentalistka Naomi Klein.

Przedstawiamy tłumaczenie przemówienia Naomi Klein, popularnej autorki książek dokumentalnych z Kanady, działaczki na rzecz planety i środowiska, feministki, zajadłej krytyczni neoliberalnego systemu ekonomicznego opartego na eksploatacji ludzi i planety. Jej najsłynniejszą pozycją jest No Logo. Jej ostatnia książka, do której tu się odnosi to: This Changes Everything: Capitalism vs. The Climate. Przemówienie zostało zarejestrowane podczas konferencji „Dengerous Ideas 2015” odbywającej się w Sydney.  Tłumaczenie Rafał Betlejewski.

Kontrowersje wokół encykliki "Laudato Si". Kto doradzał Franciszkowi?

Wokół encykliki papieża Franciszka "Laudato si" ("Pochwalony bądź"), poświęconej przede wszystkim sprawom ekologii człowieka i ochrony środowiska narosło wiele kontrowersji.  Grupa naukowców i inżynierów, byłych pracowników  NASA (program Apollo) wystosowała list do papieża. Autorzy dokumentu namawiają Ojca Świętego, by z dużą ostrożnością podchodził do opinii doradców mówiących o globalnym ociepleniu klimatu ziemi. Kim są  doradcy, którzy pomagali papieżowi przy tworzeniu nowej encykliki? Pisze o tym portal Bibuła.com.

List naukowców z NASA został napisany jeszcze przed zapowiedzią wydania encykliki papieskiej dotyczącej m. in. właśnie ocieplenia klimatu. Papieski dokument  pt. „Laudato Si”  zostal ogloszony 18 czerwca. Jak wynika z  fragmentow treści nowej tzw. ekologicznej  encykliki papież opowiada się jednak za zaleceniami ONZ zmierzającymi do postępującego wstrzymywania ekspolatacji podziemnych złóż energii.

"Godzina dla Ziemi" - czy ma sens?

Godzina dla Ziemi zainicjowana została w Sydney w 2007 r.

Od kilku lat organizacja ekologiczna WWF zachęca ludzi na całym świecie, by w ostatnią sobotę marca zgasili na godzinę światło. W ten symboliczny sposób ma się wyrażać „troska o naszą wspólną Planetę”, której znaczenie podkreślają zaangażowani w przedsięwzięcie celebryci i politycy. Fizyk dr Tomasz Rożek przekonuje jednak, że „Godzina dla Ziemi” nie ma najmniejszego sensu...

Dr Rożek, który kieruje działem naukowym „Gościa Niedzielnego” i popularyzuje naukę na YouTubie, podkreślił w swoim najnowszym nagraniu, że „Godzina dla Ziemi” nie przynosi naszej planecie żadnej ulgi.

– O oszczędzaniu prądu nie ma mowy. Akcja powoduje za to ból głowy energetyków. Ci najpierw zastanawiają się, gdzie przepalić nadmiarową energię i czy sieć to wytrzyma, przecież na godzinę nie da się wyłączyć elektrowni, a potem, po godzinie, co zrobić, żeby przy masowym włączaniu świateł, komputerów czy telewizorów sieć wytrzymała przeciążenie – powiedział dr Rożek.

Australijska dyskusja o zmianach klimatu

Bushfire smoke, WA.  Fot. L.Brooks (pub. domain)

Zmiany klimatu występowały od początku naszej planety. Lecz w ostatnich latach coraz więcej o tym się mówi i pisze. Następuje globalne ocieplenie, topnieją lodowce, podnosi się poziom oceanów … Czy tak jest rzeczywiście?

Aktualną wiedzę o tych zjwiskach przedstawił kilka tygodni temu raport Międzynarodowego Zespołu do Spraw Zmian Klimatu czyli tak zwanego IPCC, podlegającego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zespół ten od roku 1990 mniej więcej co sześć lat publikuje raporty oceniające szkody, jakie Matce Naturze wyrządza człowiek. Za swoją pracę w roku 2007 ten zespół otrzymał Nagrodę Nobla.

Wielka Rafa Koralowa straciła połowę koralowców

Wielka Rafa Koralowa. Fot NASA

Wielka Rafa Koralowa straciła w 27 lat ok. połowy podwodnych łąk koralowych - stwierdza ogłoszone we wtorek badanie naukowców z Australii. Przyczyny to rozgwiazdy, które żywią się polipami koralowców, burze i proces bielenia związany z globalnym ociepleniem.

Rafy koralowe będą obumierać w tym tempie do 2022 roku, jeśli nie uczyni się nic dla ich ochrony - twierdzą naukowcy z Australijskiego Instytutu Oceanograficznego (AIMS) i uniwersytetu Wollongong.

"Utrata połowy oryginalnej okrywy koralowej jest źródłem wielkiego niepokoju, ponieważ jest to równoznaczne z utratą siedlisk przez kilkadziesiąt tysięcy gatunków morskich" - oceniają autorzy opracowania, którzy zestawili ze sobą 2 258 szczegółowych badań naukowych, prowadzonych od 30 lat i poświęconych zjawisku ubywania raf koralowych.

Do zniszczenia znacznych obszarów (48 proc.) Wielkiej Rafy Koralowej przyczyniły się potężne cyklony, których od 1985 roku było łącznie 34 oraz korona cierniowa - gatunek żarłocznego, drapieżnego szkarłupnia z gromady rozgwiazd, żywiącego się głównie polipami korali. Wzrost liczebności tych rozgwiazd przyczynił się do degradacji (42 proc.) Rafy.

Zakaz "odkurzania dna morskiego"

Super trawler Abel Tasman (poprzednio Margiris) Fot. S.H.Free Photos 

Drugi co do wielkości największy kuter rybacki na świecie Abel Tasman należący do australijsko-holenderskiej spółki rybackiej nie będzie mogł łowić na wodach terytorium australijskiego. Wczoraj parlament w Canberze minimalną ilościa głosów 62/60 zatwierdził nowe prawo zakazujące masowych połowów przez najbliższe dwa lata do czasu zbadania szkodliwości takich połowów dla ekosystemu.

Nieselktywny sposób połowów , w jaki olbrzymi trawler, mogący dziennie zebrać 250 ton ryb jest największą przyczyną obaw władz australijskich.

Projekt zakazu połowów zlożony przez ministra środowiska Tonego Burke’a poparły Partia Zielonych i Greenpeace.