polish internet magazine in australia

Sponsors

NEWS: POLSKA: W środę wieczorem w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi zakończyły się rozmowy z rolnikami, którzy protestowali przeciwko wwożeniu ukraińskiego zboża do Polski. Zostało wypracowane porozumienie, które obejmuje 11 punktów, m.in. przywrócenie ceł na zboże z Ukrainy oraz wprowadzenia „Tarczy dla branży rolno-spożywczej” w wysokości co najmniej 10 mld zł. Od czerwca 2022 roku Ukraina mogła bez ograniczeń taryfowych i pozataryfowych wwozić zboże do UE. W praktyce większość pozostawala w Polsce co zrodziło narastające problemy polskich producentów. * * * AUSTRALIA: Lider Partii Pracy Chris Minns będzie 47. premierem Nowej Poludniowej Walii – prowadząc swoją partię do zwycięstwa po 12 latach w opozycji. Dominic Perrottet i jego rząd koalicyjny zostali odsunięci od władzy w wyborach stanowych , które odbyły się w sobotę. * * * SWIAT: Serbia zapomni o agresji NATO z 1999 roku tylko wtedy, gdy wszyscy Serbowie znikną, powiedział prezydent Serbii Aleksandar Vucic, przemawiając na uroczystościach żałobnych z okazji 24. rocznicy agresji NATO na Jugosławię. Wypowiedź Vucicia była odpowiedzią na słowa ambasadora USA w Belgradzie Christophera Hilla, który wyraził nadzieję, że "Serbowie zapomną o swoich żalach" wobec agresji NATO.
POLONIA INFO: Projekcja filmu "WYSZYŃSKI" - ZEMSTA CZY PRZEBACZENIE" - Konsulat Generalny RP w Sydney, 10.03, godz. 18:30

środa, 4 września 2019

Demokracja oddolna w Polsce: Weto obywatelskie

Referendum jest najważniejszą formą demokracji bezpośredniej, w której społeczeństwo decyduje w ważnych dla państwa sprawach. Aby w ogóle mogło do niego dojść, potrzebne jest zainicjowanie przez społeczeństwo określonych zmian ustawowych bądź konstytucyjnych. Tymi formami inicjującymi są proponowane przeze mnie weto obywatelskie (szczebel ustawy) oraz inicjatywa obywatelska (szczebel konstytucji). Są to instrumenty demokracji bezpośredniej, których następstwem jest i musi być bezprogowe i wiążące referendum.

Dzisiaj pare slow na temat weta obywatelskiego.

Weto obywatelskie to nic innego jak wyrażenie sprzeciwu wobec rozwiązań istniejących w obowiązującym systemie prawa. Zamiast wychodzić na ulicę, organizować marsze i demonstrować, obywatele maja w swoim ręku narzędzie, które umożliwia im zawetowanie każdej ustawy.


Tak jest przynajmniej w Szwajcarii - inaczej jest natomiast w Polsce. Tu partie polityczne robią wszystko, by zdobyć jak najwięcej tzw. władzy i rządzić, ignorując nie tylko swoich politycznych przeciwników, ale także ogół obywateli. Rządzić w imię swoich oligarchicznych, partyjnych interesów, bez bieżącego udziału spoleczenstwa. Rządzić wykorzystując do tego uchwalane przez siebie prawo. Polacy mogą przeciwko temu protestować jedynie na ulicach. Hałaśliwie, ale nieskutecznie. A przecież powinni mieć możliwość zaprotestowania przeciwko uchwalanym przez rządzących ustawom przy urnach wyborczych, wykorzystując do tego polityczne narzędzie, jakim jest weto obywatelskie.

W Polsce, podobnie jak i w innych krajach, w których panuje demokracja pośrednia/parlamentarna, forma weta obywatelskiego jest nieznana. A to wielka szkoda, bo byłoby ono z pewnością nowatorskim i skutecznym instrumentem mającym realny wpływ na polski krajobraz polityczny, zdominowany przez ugrupowania partyjno-elitarne.

Porównując liczbę ludności w Polsce i w Szwajcarii, w naszym kraju weto obywatelskie winno zostać przeprowadzone na żądanie, powiedzmy, 250 tys. obywateli uprawnionych do głosowania w ciagu jednego roku. Taki elektorat mógłby zażądać poddania pod głosowanie ogólnokrajowe istniejącą już i obowiązującą ustawę.

Wynik głosowania (za albo przeciw) byłby wówczas decydujący o zmianie danej ustawy. Teoretycznie wydaje się to bardzo proste, a i w praktyce ta procedura nie jest wcale trudna do realizacji. Spójrzmy jednak na opisane zjawisko z innej strony. Weto obywatelskie nie musi być stosowane „na co dzień”. Ale dla rządzących istnieje zawsze zagrożenie użycia tego instrumentu przez obywateli. Sama świadomość tego faktu spowoduje, że głosowania nad ustawami w parlamencie będą ostrożniejsze, bowiem parlamentarzyści i stojące za nimi partie i ugrupowania polityczne będą musiały się liczyć z niezadowoleniem społeczeństwa lub różnych grup interesów i ich ewentualną reakcją w postaci weta obywatelskiego.

Wprowadzenie zapisu o wecie obywatelskim do polskiej konstytucji byłoby z pewnością działaniem nowatorskim i dawałoby społeczeństwu obywatelskiemu ważne narzędzie kontrolne. Ludzie, zamiast narzekać, mogliby wziąć inicjatywę w swoje ręce i zebrać – w razie potrzeby – odpowiednią ilość podpisów w celu zmiany niewygodnej, złej lub chybionej ustawy. Należy podkreślić, że o tym, czy ustawa będzie zatwierdzona lub odrzucona, decydowałaby większość biorących w referendum, a jego wynik byłby prawnie wiążący dla organów decyzyjnych w Polsce.

Należy uspokoić rządzące elity polityczne – zebranie 250 tys. podpisów nie jest łatwe i wymaga organizacji i czasu. Ale sama świadomość, że istnieje taki kontrolny nadzór społeczeństwa, spowoduje, iż ośrodki władcze będą musiały się liczyć z elektoratem.

Ale wróćmy do szarej rzeczywistości. Mamy w Polsce demokrację pośrednią, odgórną, połowiczną, oligarchiczną i elitarną. Urzędnicy rządowi zachowują się jak niekoronowani królowie, którzy posiedli prawo decydowania o tym, co dobre, a co złe w kraju i dla kraju.

Jakim prawem ludzkim (a może boskim?) może urzędnik rządowy, choćby nawet był ministrem, decydować o szczęściu albo nieszczęściu polskich obywateli? Czy bezduszna i niekompetentna machina administracyjna ma prawo decydować o losach polskich rodzin?

Weto obywatelskie jest instrumentem ochronnym przeciwko takim praktykom polityków, instrument ten można zastosować w ramach demokracji oddolnej w odniesieniu do dowolnej ustawy.

W trzech odcinkach przedstawilem najważniejsze narzedzia demokracji oddolnej, ktore nazywam magicznym trojkatem: referendum, inicjatywe obywatelska i weto obywatelskie. Ich zasosowanie w polskiej praktyce politycznej z pewnością nie wywrociloby systemu politycznego w naszym kraju „do gory nogami”, ale mogloby go usprawnic i przyczynic sie do rozwoju spoleczenstwa obywatelskiego. W konsekwencji obywatele polscy poczuliby sie prawdziwym suwerenem, wspoldecydujacym za losy kraju i wlasne.

Warunkiem koniecznym wprowadzenia opisanych elementow oddolno-demokratycznych jest zmiana Konstytucji, co z kolei wiaze sie posrednio z nowa, demokratyczna ordynacja wyborcza w Polsce.

Prof. Mirosław Matyja

Poprzednie odcinki:
 1. Referendum
 2. Inicjatywa obywatelska


Oddolny proces decyzyjny. Graf. © M.Matyja (public domain)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy