Polacy na Litwie. Tam, gdzie zaczyna się Unia Europejska

Zdzislaw Palewicz - mer Samorządu Rejonu
 Solecznickiego - polskiej enklawy na Litwie

 - Gdyby nie było polskiego samorządu, to już dawno nie byłoby polskiego szkolnictwa - ani tu, ani w całym powiecie wileńskim. Musimy dbać o zachowanie polskiej tożsamości narodowej – a więc: kultury, oświaty i języka ojczystego. - mówi w rozmowie z Leszkiem Wątróbskim, Zdzisław Palewicz - mer Samorządu Rejonu Solecznickiego na Litwie.

 

- Rejon Solecznicki to jeden z 60 samorządów, położony w południowo-wschodniej części Republiki Litewskiej…

- Rejon nasz położony jest w powiecie wileńskim. Od północy i zachodu graniczymy z rejonem orańskim i rejonami wileńskim i trockim. Od wschodu i południa z Białorusią (obwód grodzieński). Charakterystyczną cechą rejonu solecznickiego jest jego zalesienie. Lasy zajmują 43,77 proc. terytorium rejonu, co 1,5 razy przewyższa średnie zalesienie na Litwie. Największym masywem leśnym jest tu Puszcza Rudnicka. W XV - XVII w. puszcza ta była miejscem polowań królewskich. Właśnie tam, odbywały się spotkania króla Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwiłłówną.

Litewscy nacjonaliści: „Polacy, precz z Litwy!”

Litewscy nacjonaliści jednoczą się przeciwko polskiej mniejszości narodowej, liczącej ponad 200 tys. ludzi. Radykalne partie Młoda Litwa i Sojusz Narodowy podpisały deklarację o współpracy, ukierunkowanej przede wszystkim na zmaganie się z Polakami na Litwie. Przedstawiciele sojuszniczych ugrupowań nie ukrywają planów zbudowania „Litwy dla Litwinów”.

Czemu Polacy – naród europejski, sojusznicy Litwy w UE i NATO – budzą u Litwinów tak negatywne emocje? Dlaczego w Solecznikach, gdzie 80% miejscowej ludności stanowią Polacy, na ulicy imienia polskiego filozofa Jana Śniadeckiego – pojawiają się polonofobiczne napisy: „Polacy, precz z Litwy!”? To nie jest to bynajmniej odosobniony przypadek. Polonofobia litewska postępuje i to jest fakt.

Polacy na Litwie bronią swych praw wspólnie z Rosjanami

Waldemar Tomaszewski - przewodniczacy Akcji Wyborczej
Polaków na Litwie i europoseł do Parlamentu UE.
Fot. W.Pacewicz/PAP

Polacy na Litwie to najbardziej zorganizowana grupa rodaków poza granicami Polski. Akcja Wyborcza Polaków na Litwie w marcowych wyborach samorządowych poprawiła wynik i zdobyła 8 proc. głosów - podkreśla stojący na jej czele od 15 lat Waldemar Tomaszewski. W rozmowie z PAP europoseł tłumaczy, dlaczego AWPL startuje w wyborach w sojuszu z ugrupowaniem Rosjan i zdobywa coraz większe poparcie. 
      
Polacy na Litwie, liczącej niecałe 3 mln mieszkańców, są najliczniejszą mniejszością narodową, stanowią 6,6 proc. ludności kraju, 17 proc. mieszkańców Wilna, a w niektórych miejscowościach podwileńskich – nawet 80 proc. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości 25 lat temu startowali w wyborach jako organizacja społeczna Związek Polaków na Litwie, a po wprowadzeniu 1993 r. zakazu udziału w wyborach dla organizacji - jako partia polityczna AWPL. Od 2008 roku AWPL startuje w koalicji z Aliansem Rosjan.