Porady zdrowotne Konrada Gacy: Dieta bez glutenu – czy to ma sens?

Fot.A.Kozłowska

Od kilku lat na całym świecie popularny jest trend ograniczania bądź rezygnacji z glutenu w codziennej diecie. Czym jest gluten i czy faktycznie powinno się z niego zrezygnować? Jakich efektów możemy się spodziewać po takiej zmianie? Dlaczego zdania w tej kwestii są podzielone? Zaraz wszystko się wyjaśni – historia „mody” na ograniczenie glutenu w diecie rozpoczęła się w Australii...

Gluten to mieszanina białek: gluteniny i gliadyny, jest to tzw. białko zapasowe. Występuje w ziarnach zbóż, m.in.: pszenicy, żyta, jęczmienia. Lekarze od lat zalecają ograniczenie bądź rezygnację ze spożywania glutenu w dwóch przypadkach.

Pierwszym z nich jest schorzenie zwane CELIAKIĄ – jest to choroba o podłożu genetycznym, która objawia się silną nietolerancją glutenu. Celiakia polega na zaniku kosmków jelitowych, co skutkuje zaburzeniami wchłaniania, a w konsekwencji niedożywieniem i niedoborami składników odżywczych w organizmie. U chorych na celiakię dietę pozbawioną glutenu należy stosować przez całe życie. Co ważne, choroba ta może się ujawnić w każdym wieku. Statystycznie cierpi na nią ok. 1% populacji.

Drugie „wskazanie medyczne” do rezygnacji z glutenu to... alergia na gluten/pszenicę. W tym przypadku zdarza się, że rezygnacja z glutenu w diecie może być jedynie czasowa, ale decyzję w tej sprawie zawsze podejmuje lekarz prowadzący.

Powyższe dolegliwości są znane medycynie od lat. Co się jednak wydarzyło, że rezygnacja z glutenu urosła do miana trendu żywieniowego?

Australijskie badanie

Gastroenterolog z Australii, prof. Peter Gibson, wykładowca z Monash University (Melbourne), w 2011 opublikował wyniki swoich badań, z których wynikało, że gluten jest przyczyną wielu chorób żołądkowych, niestrawności, otyłości oraz spadków energetycznych. Pod wpływem tych badań, pojawiły się głosy sugerujące rezygnację z glutenu w codziennym menu, co miałoby zapobiec wspomnianym dolegliwościom raz na zawsze.

Sam prof. Gibson zdecydował się na powtórzenie swojego badania dwa lata później. Okazało się wówczas, że nie ma żadnych naukowych dowodów na to, że gluten powoduje negatywne skutki u zdrowych osób. Co więc „zaburzyło” wyniki badania z 2011?

Okazuje się, że ograniczenie produktów zawierających gluten powoduje jednocześnie zmniejszenie spożycia węglowodanów, które również znajdują się w zbożach. Tylko 1/5 populacji może się pochwalić znakomitą tolerancją glukozy. W dzisiejszych czasach nasza dieta charakteryzuje się nadmierną ilością węglowodanów, zatem zdecydowana większość osób (80 % populacji) powinna kontrolować ich obecność w codziennym menu. Nadmiar glukozy w diecie skutkuje u nich „dodatkowymi kilogramami” – mówimy wtedy o tzw. skłonności do tycia.

Osoby, które brały udział w badaniu w 2011 roku, eliminując gluten, automatycznie bardziej świadomie komponowały swoje posiłki. Właśnie dzięki temu, udało się u nich zauważyć spadek wagi czy zmniejszenie dolegliwości żołądkowych.

Druga strona medalu

Realia pokazują, że wyeliminowanie jednego składnika z diety nie spowoduje automatycznie poprawy wyglądu i samopoczucia. Sednem do pozytywnych zmian jest właśnie refleksja nad własnym jadłospisem. Rezygnując nagle ze spożywania glutenu (lub robiąc to „na próbę”), możemy narazić nasz organizm na powstanie niedoborów cennych składników odżywczych, np.: kwasu foliowego, witamin z grupy B, cynku, selenu, wapnia czy magnezu. Nagła eliminacja glutenu, a potem powrót do jego spożywania także nie pozostają bez znaczenia dla samopoczucia i kondycji układu trawiennego.

Polecam więc świadomie komponować posiłki, pamiętając, że jedzenie może być „lekarstwem” na nasze dolegliwości, może też wpływać na poprawę samopoczucia – z drugiej strony, źle skomponowana dieta powoduje nieprzyjemne dolegliwości i wzrost masy ciała.

Następnym razem podsumuję dla Was 2015 rok pod kątem trendów żywieniowych – postaram się wyjaśnić, które z nich przyczyniły się do poprawy naszego zdrowia.

 Konrad Gaca

 

Przypominamy, że jutro o godzinie 19:00 czasu polskiego (sob. 5 rano czasu wsch aust.)  odbędzie się bezpłatny wykład online na temat zdrowego stylu życia. Poprowadzi go Konrad Gaca.

Więcej: czytaj