polish internet magazine in australia

NEWS: POLSKA: Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych stwierdził ważność wyboru Karola Nawrockiego na prezydenta RP, dokonanego 1 czerwca tego roku — głosi podjęta we wtorek wieczorem uchwała SN, odczytana przez prezesa tej Izby Krzysztofa Wiaka. Odrębne zdania wyraziło tylko dwóch sędziów. * * * AUSTRALIA: Według nowych danych Australijskiego Urzędu Podatkowego chirurdzy są najlepiej opłacanymi specjalistami w Australii. 4247 osób zgłosiło średni dochód podlegający opodatkowaniu w wysokości 472 475 dolarów w latach 2022–2023” — czytamy w raporcie. Drugie i trzecie miejsce zajęli anestezjolog i pośrednik finansowy z odpowiednio 447 193 USD i 355 233 USD. Na czwartym miejscu uplasowali się specjaliści chorób wewnętrznych z kwotą 342 457 dolarów, a na pitym psychiatrzy z kwotą 288 146 dolarów. * * * SWIAT: Premier Słowacji Robert Fico głosował za odrzuceniem 18. pakietu sankcji, który Unia Europejska chce nałożyć na Rosję. Sankcje podlegają zasadom jednomyślności, decyzja Fico uniemożliwia zatwierdzenie propozycji. Tymczasem prezydent Rosji Władimir Putin rozmawiał ze swoim francuskim odpowiednikiem Emmanuelem Macronem przez telefon, poinformowała we wtorek służba prasowa Kremla. Jest to pierwszy kontakt telefoniczny między przywódcami od września 2022 r. Podczas dyskusji na temat konfliktu na Ukrainie Putin powiedział Macronowi, że sytuacja jest „bezpośrednią konsekwencją polityki prowadzonej przez państwa zachodnie, które przez wiele lat ignorowały interesy bezpieczeństwa Rosji” i ustanowiły w tym kraju „antyrosyjski przyczółek”.
POLONIA INFO:

Friday, June 25, 2021

Maoryska szkoła w Maraenui

Dzieci ze szkoły w Maraenui. Fot. L.Wątróbski
Od połowy lat osiemdziesiątych XX wieku drugim językiem urzędowym Nowej Zelandii jest język maoryski. Wszystkie oficjalne dokumenty tego kraju publikowane są więc po angielsku i maorysku1. Także nazwy urzędów rządowych i gminnych oraz wszelkie instrukcje państwowe. Od dawna też emitowane są coraz liczniejsze programy radiowe i telewizyjne w języku maoryskim. Maoryscy dziennikarze mają coraz więcej czasu antenowego do zagospodarowania własnymi programami.

Dawniej - przed przybyciem białych do Nowej Zelandii cała literatura maoryska przekazywana była z pokolenia na pokolenie ustnie. W taki właśnie sposób przetrwała do dziś znaczna jej część.

Dziś sytuacja literatury maoryskiej jest znacznie korzystniejsza. Wiele wspaniałych dzieł zostało zapisanych. Ministerstwo edukacji wydaje dla szkół specjalne podręczniki po maorysku. Są one przygotowywane przez najlepszych fachowców z myślą o uczniach szkolnych. Mogą z nich korzystać jednak tylko te osoby, które naprawdę dobrze znają ten język.

Seria tych ciekawych podręczników nazywa się Te Whare Kura. Jest też dodatkowo specjalna seria klasyków literatury maoryskiej nazywana Te Tautoko, będąca jakby częścią składową tej pierwszej.

Lekcja z maoritanga
Ciekawe jest np. czasopismo pt. Te ao hou publikowane przez Ministerstwo d/s Maorysów. Magazyn ten zamieszcza wiele opowiadań i nieznane jeszcze szerszej opinii fragmenty starej i nowej literatury. Interesujące jest wreszcie pismo Te Maori wydawane przez Radę d/s Maorysów i Rongo przez Federację Studentów Maoryskich.

Renesans języka maoryskiego spowodowany jest zmianą stosunku do samych maorysów, których od dawna już uważa się powszechnie za pierwszych osadników kraju - przybyłych tam wiele wieków przed białymi.

Po latach dyskryminacji, jako społeczeństwo drugiej klasy, maorysi stają się coraz częściej współodpowiedzialni za przyszłość kraju. Piastują więc wiele ważnych stanowisk i zabierają głos w sprawach przyszłości swojej ojczyzny.

Nauka tańca maoryskiego
W tej pozytywnej atmosferze odżywa również szkolnictwo maoryskie. Język maoryski staje się coraz popularniejszy wśród uczniów szkół podstawowych, średnich oraz wyższych. Powstają też coraz liczniej szkoły maoryskie - szczególnie  tam, gdzie nadal zamieszkuje ich  najwięcej. Dotyczy to m.in. wschodniego wybrzeża Wyspy Północnej i Zatoki Bay of Plenty.

Powstające szybko szkoły kładą wyjątkowy nacisk na język ojczysty i maoritanga - tradycję maoryską. Odwiedziłem jedną z takich  szkół w niewielkiej miejscowości Mareanui nad Zatoką Bay of Plenty w okręgu Opotiki. Była, podobnie jak wiele innych tego rodzaju,  praktyczne nadal w budowie. Mieściła się w dwóch niewielkich pawilonach parterowych i liczyła 54 uczniów mieszkających w najbliższej okolicy.

Wszystkie zajęcia odbywały się tam po maorysku mimo, że wśród uczniów było kilku białych. Ich rodzice uznali jednak, że będzie najlepiej jeśli uczyć się one będą w takiej właśnie szkole. Będzie to bowiem prawdziwa okazja do poznania bogactwa kultury polinezyjskiej i możliwość zbudowania  prawdziwego społeczeństwa dwukulturowego.

Wystawa prac rysunkowych
Szkoła w Maraenui finansowana jest przez urząd okręgowy w Opotiki. Pieniędzy oczywiście na wszystko nie starcza. Rodzice muszą więc pomagać w prowadzeniu zajęć, przygotowaniu posiłków czy w malowaniu płotu. Uczestniczą też w porannej modlitwie prowadzonej zazwyczaj przez duchownego należącego do narodowego maoryskiego kościoła Ringatu.

Nowe szkoły dają możliwość zachowania własnej świadomości narodowej, lepszego poznania języka ojczystego i kultury przodków. Dzięki tym placówkom maorysi  świadomi swoich korzeni budują nowe wielokulturowe społeczeństwo Nowej Zelandii - bez żadnych podziałów i bez  żadnych różnic rasowych.

 tekst i zdjęcia Leszek Wątróbski

___________________

1. W kwietniu 2006 r. trzecim językiem urzędowym stał się nowozelandzki język migowy (maoryskie: Te Reo Rotarota), który jest głównym językiem społeczności głuchych w NZ


No comments:

Post a Comment

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy