We wrześniu odbędzie się w Warszawie V Światowy Zjazd Polonii

Z uwagi na przypadającą w 2018 roku Setną Rocznicę Odzyskania Niepodległości Senat RP, Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" oraz Rada Polonii Świata zwołały V Światowy Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy, który odbędzie się w dniach 20-23 września  w Warszawie.

Skomplikowana historia naszego kraju sprawiła, że Polacy są jednym z najbardziej rozproszonych narodów europejskich. Ocenia się, że blisko jedna trzecia naszych rodaków żyje poza granicami ojczyzny - piszą organizatorzy warszawskiego Zjazdu Polonii.  

Szacuje się, że poza granicami kraju mieszka od 18 do 22 mln Polaków oraz osób polskiego pochodzenia. Manifestacją wspólnoty narodowej, jedności z macierzą, a także troski Polonii i Polaków z zagranicy o los ojczyzny, są Zjazdy Polonii, których tradycja sięga czasów II Rzeczypospolitej.  

W okresie miedzywojennym odbyły sie dwa zjazdy Polaków z zagranicy: w 1929 i 1934 roku. Planowany na koniec  lipca 1939 roku III Zjazd w Warszawie nie odbył się; został odwołany  ze względu na komplikującą się międzynarodową sytuację polityczną; odwołano również III Zlot Młodzieży i II Igrzyska Sportowe.

Po 1989 roku w wolnej Polsce powrócono do tradycji przedwojennej - powołano w wolnych wyborach Senat RP, który przyjął rolę opiekuna Polonii i Polaków za granicą oraz objął patronatem Stowarzyszenie "Wspólnota Polska", organizację pozarządową powołaną w 1990 roku (po rozwiązaniu Towarzystwa "Polonia") w celu podtrzymywania więzi z rodakami na obczyźnie i niesienia im pomocy. Prezesem "Wspólnoty Polskiej" został marszałek Senatu RP I kadencji prof. Andrzej Stelmachowski, a do grona członków założycieli weszło wiele osobistości życia publicznego - senatorowie, posłowie, hierarchowie Kościołów chrześcijańskich, twórcy kultury, działacze społeczni, kombatanci oraz wybitni uczeni, lekarze, dziennikarze i prawnicy.

Jednym z pierwszych zadań Senatu RP i "Wspólnoty Polskiej" było doprowadzenie do rozmów i spotkań z Rządem Londyńskim, Radą Koordynacyjną Polonii Wolnego Świata oraz Polakami zamieszkałymi za wschodnią granicą Polski. Efektem tych działań były m.in.: Konferencja Kraj - Emigracja w Rzymie zorganizowana w dniach 26-30 października 1990 r. jako spotkanie przedstawicieli Polaków ze Wschodu, z Zachodu i z kraju, połączone z audiencją prywatną u Ojca Świętego Jana Pawła II. W konferencji uczestniczyło 89 przedstawicieli organizacji polskich i polonijnych z 22 krajów świata, 24-osobowa delegacja "Wspólnoty Polskiej" oraz duszpasterze polonijni wraz z delegatem Prymasa Polski ds. duszpasterstwa emigracji bp Szczepanem Wesołym. 22 grudnia 1990 r. ostatni Prezydent RP na Uchodźstwie, Ryszard Kaczorowski, przekazał na Zamku Królewskim w Warszawie insygnia swego urzędu Lechowi Wałęsie, nowo wybranemu Prezydentowi RP, w pierwszych wolnych wyborach od zakończenia II wojny światowej.

I Zjazd  Polonii i Polaków z Zagranicy odbył się w dniach 19-23 sierpnia 1992 r. Do Krakowa przybyło ok. 2 tysięcy Polaków z całego świata: 326 reprezentantów środowisk polskich z 44 krajów, w tym 59 osób z państw Europy Wschodniej - 234 delegatów oraz 92 gości; licząca ok. 50 osób grupa obserwatorów, 500-osobowa grupa członków zespołów folklorystycznych. Akredytowało się 280 dziennikarzy z kraju i ze świata.

Kraj reprezentowali przedstawiciele najwyższych władz państwowych oraz Episkopatu Polski. Obecni byli także członkowie Rady Krajowej i eksperci Stowarzyszenia "Wspólnota Polska". Na Zjeździe poruszano problemy współpracy z Polonią, pomocy dla Polaków ze Wschodu, a także zaapelowano o zagwarantowanie praw mniejszościom polskim w krajach postkomunistycznych. W Krakowie nastąpiło symboliczne i rzeczywiste połączenie: Polaków ze Wschodu i Polonii z Zachodu.

II Zjazd obradował w dniach 28 kwietnia - 3 maja 2001 r. pod hasłem "Polacy i Polonia u progu Nowego Tysiąclecia". W sumie uczestniczyło w nim 351 osób, w tym 162 delegatów z 51 krajów ze wszystkich kontynentów oraz przedstawiciele nauki, kultury, duszpasterze i dziennikarze polonijni. W programie Zjazdu zaplanowano imprezy w czterech miastach: w Warszawie - otwarcie Zjazdu, w Pułtusku - obrady plenarne, w Krakowie - zamknięcie Zjazdu oraz w Częstochowie - pielgrzymkę na Jasną Górę, wieńczącą pobyt w Ojczyźnie.

III Zjazd obradował dniach 22-26 września 2007 r. Nawiązując do tradycji poprzedniego zjazdu z 2001 roku, jak i zjazdu z 1929 roku, rozpoczął się Mszą św. w kościele Św. Krzyża w Warszawie, po której uczestnicy złożyli wieńce przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Uroczysta inauguracja Zjazdu, z udziałem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego oraz marszałków Sejmu i Senatu, odbyła się w Sali obrad plenarnych Sejmu (zgodnie z tradycją przedwojenną). Zamknięcie obrad Zjazdu nastąpiło w Sali Wielkiej Zamku Królewskiego w Warszawie z udziałem marszałka Senatu RP i Prezesa Rady Ministrów. W Zjeździe uczestniczyło ponad 600 osób, w tym ponad 400 delegatów, reprezentujących organizacje i środowiska polonijne z 60 krajów, w tym tak dalekich jak Kuba czy Madagaskar. Delegatom towarzyszyło kilkudziesięciu dziennikarzy polonijnych ze wszystkich stron świata.

IV Zjazd rozpoczął się inauguracyjną mszą świętą, która została odprawiona 24 sierpnia 2012 r. w Bazylice Archikatedralnej  na warszawskiej starówce przez Arcybiskupa Józefa Kowalczyka, Prymasa Polski oraz Kardynała Kazimierza Nycza, Metropolitę Warszawskiego. Następnie na Zamku Królewskim Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski przywitał uczestników Zjazdu. Kolejnym punktem programu było spotkanie z Marszałkiem Senatu Rzeczpospolitej Polskiej Bogdanem Borusewiczem i uroczysty obiad. Tradycyjnie otwarcie obrad zjazdu nastąpiło w Sali Plenarnej Sejmu RP co stanowi symbol łączności Polonii i Polaków z zagranicy z krajem ojczystym. Podczas obrad wygłoszono szereg referatów dotyczących spraw polonijnych w skali globalnej.

Dwa następne dni uczestnicy Zjazdu spędzili w Pułtusku, poświęcając czas na prace w komisjach problemowych. Msza Święta w Bazylice Pułtuskiej, wysłuchanie przez delegatów sprawozdań z prac komisji oraz podjęcie uchwał zakończyło obrady IV Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy.

Nadchodzący V Zjazd rozpocznie 20 wrzesnia  Msza św. w katedrze św. Jana, następnie odbędzie się złożenie wieńców przy Grobie Nieznanego Żołnierza i sesja inauguracyjna w Sejmie. Organizatorzy Zjazdu postanowili, że jeden dzień będzie przeznaczony na obrady w ośmiu forach tematycznych:
Forum Nauki Polskiej Poza Granicami Kraju, Światowe Forum Edukacji Polonijnej, Forum Kultury Polonijnej, Światowe Forum Mediów Polonijnych, Forum Duszpasterstwa Polonijnego, Forum Sportu i Turystyki Polonijnej i Forum Organizacji Polonijnych.

Wyniki obrad zostaną zawarte w sesji podsumowującej, która odbędzie się kolejnego dnia w Sejmie.

Zjazd zakończy uroczysta Msza św. w Świątyni Opatrzności Bożej.

Patronat Honorowy nad V Światowym Zjazdem Polonii i Polaków z Zagranicy w roku 100-lecia Odzyskania Niepodległości  objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.

(na podst. materiałów "Wspólnoty Polskiej")