Mariusz Świder: Białoruś. Łączy nas wspólna historia i pochodzenie

Co po Łukaszence? Nie wiadomo, jak długo będzie rządził Aleksander Łukaszenko. Może tydzień – a może 10 lat jeszcze. I nie będę się skupiał na jego dotychczasowych rządach, które mają i przeciwników, i zwolenników. Opowiem o przyszłości Białorusi, która w ciągu najbliższych 15-20 lat może stać się  dobrze prosperującym krajem. I to mimo tego – a może właśnie dlatego, że nie będzie w Unii Europejskiej. Wiemy na pewno, że prezydent Łukaszenko nie jest wieczny. Obserwując stan niepokoju społecznego jestem pewien, że schedy po nim nie obejmie syn.

O Białorusi mam szczególne prawo się wypowiadać, gdyż tereny południowej Wileńszczyzny (Lida, Raduń), gdzie urodziła się moja Mama Leokadia Prokopowicz i skąd pochodzili Jej (a więc i moi) Przodkowie, leżą obecnie na terytorium Białorusi. Mam także kontakt z krewnymi, którzy tam na Kresach pozostali. Trwają w Polskości, którą pomagał i nadal pomaga  tam utrzymywać Kościół. Polskie dzieci na Białorusi często nie znają polskiego języka – ale modlą się po polsku.

Dwie rewolucje – Wenezuela i Białoruś

Prezydent Wenezueli Nicolás Maduro
i prezydent Białorusi Aleksandr Łukaszenka
oraz ich oponenci: Juan Guaidó i Swietłana
 Cichanouska.  Fot. Wikipedia cc, public domain

Znane jest takie powiedzenie stwierdzające, że „rewolucja jest jak jazda na rowerze, gdy koła się nie kręcą, to upada”. Warto stosować tę zasadę do szybkiej oceny, w jakim stadium i jakie szanse na sukces ma projekt polityczny polegający na próbie przewrotu i zdobycia władzy w pewnym kraju. Jeśli to się szybko nie powiedzie i nie ma ciągłego przyrostu zwolenników, to rzecz jest  przesądzona i skazana na porażkę.

Dlatego, już po dwóch tygodniach zamieszania na Białorusi, można było ocenić, że perspektywy na sukces są marne i to pomimo coraz bardziej zdecydowanego poparcia zewnętrznego. Łukaszenka, początkowo zaskoczony przebiegiem wypadków i rozmiarami protestów, z czasem skonsolidował swoje siły i opanował sytuację. Pośrednio przyznał to też rząd USA, kiedy w końcu października zadzwonił do Łukaszenki sekretarz stanu USA Mike Pompeo. Czegokolwiek by ta rozmowa nie dotyczyła, to oznacza ona, że USA uznały to, że Łukaszenka sprawuje realną władzę w kraju.

Protesty w Polsce… To kara za działania wobec Białorusi

Niedziela okazała się kulminacyjnym dniem protestów przeciwko orzeczeniu TK ws. aborcji. Manifestacje przeszły przez wiele miast. Demonstrowano między innymi w Warszawie, Trójmieście, Łodzi, Wrocławiu i Krakowie. W ostatnim z wymienionych miast odbył się krakowski strajk studencki. Protest w Toruniu dotarł m.in. przed siedzibę Radia Maryja, a w Szczecinie kilkaset osób wzięło udział w milczącym „spacerze”.

Czego domagają się protestujący? Liderka Ogólnopolskiego Strajku Kobiet Marta Lempart mówiła, że głównym postulatem Ogólnopolskiego Strajku Kobiet jest dymisja rządu. Zaznaczyła, że jest to także postulat „końcowy”.

Polskie cmentarze na Kresach: Cmentarz Farny w Grodnie

Cmentarz farny w Grodnie. Fot. L.Wątrobski 

Cmentarz Farny w Grodnie uważany on jest powszechnie za trzeci pod względem historycznym i kulturowym wśród polskich nekropolii na wschodnich terenach dawnej Rzeczypospolitej - zaraz po Rosie w Wilnie i Łyczakowie we Lwowie. Został oficjalnie otwarty w roku 1792. Najczęstszym powodem odwiedzania tego cmentarza jest grób naszej pisarki Elizy Orzeszkowej. Spoczywa tam wraz ze swoim drugim mężem Stanisławem Nahorskim, polskim adwokatem i działaczem społecznym. To nie jedyny polski ślad na cmentarzu.

Pod murem cmentarza znajduje się kilka rzędów białych krzyży. Są to mogiły polskich żołnierzy poległych w latach 1919 i 1920 oraz w 1939 w czasie obrony miasta przez Sowietami. Umieszczono tam pomnik z orłem w koronie i tablicą informującą w języku polskim i rosyjskim, iż jest to cmentarz żołnierzy polskich.  

Kisielewicz: Dlaczego nie uda się „Majdan” na Białorusi?

Kijów 2014, Minsk 2020.Fot. collage Wikimedia 

Szybko przemijający czas pozwala wyciągną bardzie ogólne wnioski, z wydarzeń, które odbywają za naszą wschodnią granicą. Spróbuję odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule na podstawie faktów przedstawianych przez media oraz własnych przemyśleń, które nie muszą być do końca prawdziwe. Dzisiejsze wydarzenia na Białorusi i te na Ukrainie w 2014 roku wydają się zasadniczo różne. 

W rzeczywistości strategia opozycji w obu przypadkach była bardzo podobna, a w pewnych momentach prawie taka sama. Również przyczyny „wybuchu” niezadowolenia społecznego wykazuje cechy podobieństwa. To, że wydarzenia na Białorusi potoczyły się inaczej niż w Kijowie w 2014 roku, może wynikać z różnicy cech osobowych prezydentów obu państw. Najbardziej prawdopodobną przyczyną było wyciągnięcie wniosków przez prezydenta Łukaszenkę z wydarzeń, które rozegrały się w Kijowie i szybka reakcja wyprzedzająca działania opozycji w swoim państwie.